در خصوص اظهارنامه قضائی میتوان از طریق دفاتر خدمات قضائی و یا سامانه خودکاربری وکیل اقدام به ارسال اظهارنامه نمود .
با مداقه در قوانین موضوعه حقوقی ایران از جمله قانون آئین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی با مبحثی به عنوان اظهارنامه مواجه می شویم که در زمره اوراق قضائی احتساب و به نوبه خویش دارای خواص و امتیازاتی بوده که می تواند در موارد خاص مدعی یا حتی مخاطب را در اثبات ادعای خویش یاری نماید؛ حالیه حسب آن به موارد لازم و جزئیات این موضوع می پردازیم:
*** اظهارنامه قضائی و کاربرد آن
قبل از ورود به ماهیت اظهارنامه و کاربرد آن بهتر است بدواً تعریف ان را مرور نمائیم:
وفق نص ماده ۱۵۶ قانون آئین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی (( هرکس می تواند قبل از تقدیم دادخواست ، حق خود را به وسیله اظهارنامه از دیگری مطالبه نماید، مشروط بر اینکه مورد مطالبه رسیده باشد ، به طور کلی هرکس حق دارد اظهاراتی را که راجع به معاملات و تعهدات خود با دیگری است و بخواهد به طور رسمی به وی برساند ضمن اینکه به طرف ابلاغ نماید ؛ اظهارنامه توسط اداره ثبت اسناد و املاک کشور یا دفاتر دادگاهها ابلاغ می شود.
تبصره : اداره ثبت اسناد و دادگاهها می توانند از ابلاغ اظهارنامه هائی که حاوی مطالب خلاف اخلاق و خارج از نزاکت باشد ، خودداری نماید))
لیکن از تعریف تقریباً جامع مذکورکه هم تعریفی از موضوع اظهارنامه است و موارد کاربردی آن نیز تبیین گردیده است ، نیازی به تشریح کاربردی آن چندان بنظرضروری نمی رسد مگر در مواردی خاص که حسب نیاز بیان خواهد شد.
واما در خصوص اظهارنامه قضائی شایان ذکر است که افراد می توانند برای حل مسالمت آمیز مسئله یا اظهار اراده خود (قبل از اقامه دعوی ) مبنی بر ایفای تعهد یا مطالبه طلب خویش و مواردی از این باب اقدام به ارسال اظهارنامه نمایند.
همچنین راجع به کاربرد اظهارنامه نیز می توان گفت که در برخی موارد ارسال اظهارنامه اختیاری و در برخی موارد اجباری است ، مثلاً زمانی که می خواهیم از شخصی طلب خویش را مطالبه یا ایفای تعهد نمائیم و طرف دیگر استنکاف می نماید ، از اظهارنامه استفاده نمائیم.
***نحوه تنظیم و ارسال اظهارنامه توسط وکیل
در جهت تنظیم موردی اظهارنامه ، هر شخصی چنانچه اطلاعات مکفی حقوقی داشته باشد اقدام به تنظیم آن نماید و در غیر ان اقتضای امر می طلبد که این امر توسط وکیل دادگستری که مسلماً یکی از تخصصات ایشان تنظیم و نگارش اوراق قضائی است صورت گیرد که تمامی جوانب قانونی اظهارنامه و مطالب مقیده در آن به نحو احسن تدوین تا به طرف مقابل ابلاغ تا آثار قانونی خود را در بر داشته باشد.
لهذا وکیل دادگستری پس از رعایت شکلی و ماهوی اظهارنامه ، آن را پس از اخذ وکالت از شخص متقاضی ، طی مراجعه به دفاتر خدمات قضائی یا از طریق کارتابل کاری خویش اقدام به ابلاغ نماید و همچنین همان وکیل دادگستری در راستای اختیارات حاصله در وکالتنامه خویش ، در خصوص نتیجه ابلاغ اظهارنامه باز از طریق دفاتر فوق یا کارتابل کاری خویش اقدام و پس از بررسی نحوه ابلاغ به مخاطب اقدامات لازم قانونی را معمول دارد.
***پاسخ به اظهارنامه
هنگامی که به مخاطب اظهارنامه ای ابلاغ می گردد ، ایشان می تواندپس از اخذ پرینت و مطالعه محتوای آن چنانچه خویش را ملزم به پاسخگویی آن بداند اقدام به تنظیم جوابیه نموده و سپس جوابیه را از طریق دفاتر خدمات قضائی به ارسال کننده پاسخگو باشد.
***هزینه ارسال اظهارنامه توسط دفاتر خدمات قضائی
راجع به هرینه های ارسال اظهارنامه باید مطلع بود که این هزینه اساساً وابسته به تعرفه سالانه یا مقطع زمانی است که از طرف قوه قضائیه در سرفصل هرینه های خدمات قضائی به دفاتر خدمات قضائی ابلاغ می گردد که متعاقب آن مسلماً حجم محتوائی اظهارنامه و همچنین ضمائم آن از حیث تعداد ، بر میزان مجموع هزینه های ارسال اظهارنامه تاثیر داشته و در کل متغیر می باشد .
***دفاتر خدمات قضائی
دفاتر خدمات قضائی حسب تعاریف قانونی و شرح وظائف محوله ، مجری انجام امورات اوراق قضائی از قبیل وصول و ثبت و … را برعهده داشته و در اصل نماینده دفتری تشکیلات قضائی می باشند که فلسفه تاسیس آنها در جهت آسایش عموم مراجعه کنندگان به مرجع تظلم خواهی بوده است ، لیکن چنانچه گفته شد اظهارنامه نیز جزو اوراق قضائی بوده ، خواه توسط وکیل دادگستری تنظیم گردد خواه توسط هر شخص مراجع، لذا در نهایت امر می بایست توسط دفاتر مذکور بررسی و پس از جری تشریفات قانونی از جمله ثبت به عنوان کد رهگیری به مخاطب ارسال گردد.
***عواقب عدم پاسخ به اظهارنامه
حسب موارد معنونه فوق الذکر ، علی الخصوص اهمیت ارسال اظهارنامه ، راجع به پاسخ دادن به آن نیز می توان به دو حالت اجباری یا اختیاری بودن در این مقال بحث نمود ، چرا که این امر مسلماً متاثر از فهوای اظهارنامه ارسالی یا همان ابلاغی به مخاطب می باشد که اگر وفق قوانین یا شرایط خاص و تعاملات فی مابین فرستنده و مخاطب ، ضرورتی بر پاسخ به اظهارنامه باشد ، می بایست مخاطب در فرجه لازم اقدام به ازسال پاسخ نماید چرا که در غیر آن صورت اثار عدم پاسخ متوجه شخص وی شده و ای بسا بعداً هرچه راجع به ادعای خویش در مجع صالح اصرار به اثبات نماید به لحاظ غیر مستند بودن ، ادعای وی بلاوجه تشخیص و تاب مقاومت در برابر ادعای اظهارکننده اظهارنامه را در مرجع صالح نخواهد داشت ، لذا از تشریح مذکور چنین بر می آید که اختیاری یا اجباری بودن پاسخ اظهارنامه به نسبت موضوع طرفین بستگی و قانونگذاز در این مورد اصراری مبرهن و ملزم نداشته است.
***ضرورت مشاوره با وکیل در تنظیم اظهارنامه
چنانچه در سطورات اولیه این شرح راجع به اهمیت اظهارنامه اشاره گردید، توجهاً به اینکه منشا هر اظهارنامه از حیث اکثر ، مربوط به امر حقوقی بوده ، لذا جنبه تخصصی برای خود دارد که در چنین مواردی بلحاظ همان تخصص امر معقول بر این است که یا اظهارنامه توسط وکیل دادگستری تنطیم و نگارش گردد ویا قبل از تنظیم اظهارنامه چه در مقام ادعا و چه در مقام دفاع ، حتماً مشاوره ای با احدی از وکلای مجرب دادگستری صورت ، تا آثار قانونی این مهم زاجع به موضوع خاص مطروحه جاری و ساری گردد.
در پایان امید است حسب توضیحات و مشروحات فوق البیان ، خوانندگان عزیز آشنائی لازم هرچند مختصر و نسبی درباره مقوله اظهارنامه و حواشی لازم به دست آورده و امور کاربردی نیز در این خصوص و این مطالب انتقال گردد.