کلاهبرداری یعنی بردن مال دیگری با سونیت و با قصد اضرار به غیر و استفاده از وسایل تقلب برای فریب دادن شخص و در تحقق معاونت یا مشارکت در کلاهبرداری استفاده از وسایل تقلب برای فریب غیر به نیت بردن مال غیر بسیار حایز اهمیت است مجازات کلاهبرداری و شرکت در کلاهبرداری در قانون تعیین گردیده است.

کلاهبرداری جرمی است مقید به نتیجه یعنی کلاهبرداری زمانی صورت میگیرد که نتیجه شکل بگیرد . نتیجه نیز در جرم کلاهبرداری بردن مال دیگری است . بردن مال دیگری نیز ذز جرم کلاهبرداری یعنی ضرر رساندن به غیر از طریق بردم مال وی و منفعت بردن از مال برده شده توسط کلاهبردار یا فرد مورد نظر.

مطابق ماده ی ۱ قانون تشدید مجازات کلاهبرداری و اختلاس مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام هر کس بخواهد خود را صاحب شرکت یا کارخانه و یا دارنده ی اموال یا اختیارات واهی معرفی و از این راه مردم را فریب دهد و یا امید واهی در رابطه با امور واقع و یا حوادث و یا ترس انداختن غیر به امر پیشبینی شده و غیر واقع و یا با استفاده از نام و یا اسم و رسم مجعول بخواهد مردم یا غیر را فریب دهد کلاهبردار محسوب و به یک تا ده سال حبس و علاوه بر رد مال به صاحب مال به پرداخت جزای نقدی معادل مال برده شده محکوم میشود .

این ماده نیز بیان میدارد که اگر شخص مرتکب جرم کلاهبرداری شخصی از کارکنان دولتی باشد که با حیله و فریب از مردم کلاهبرداری کرده باشد علاوه بر رد مال به صاحب مال انفصال ابد از اشغال دولتی و بین ۲ سال تا ۱۰ سال حبس و جزای نقدی معادل مال برده شده محکوم خواهد شد . کلاهبرداری از جمله جرم هایی است که دادگاه نمیتواند اجرای کیفر را تعلیق دهد فقط در مواردی با توجه به شکل فریب و کلاهبرداری تقلیل حکم دهد و یا حداقل حکم نعیین شده را برای مرتکب صادر کند .

جرم کلاهبرداری جزو جرم هایی است که حتی در صورت شروع به جرم نیز جرم محسوب و جزا برای آن تعیین شده است . جزای جرم شروع به کلاهبرداری حداقل جزای تعیین شده برای جرم کلاهبرداری است .شروع به جرم کلاهبرداری اگر توسط مامورین دولتی صورت بگیرد ، در صورتی که شخص مرتکب مدیر کل و یا معاون او و یا در حکم مدیر کل و یا مراتبی از این قبیل (منظور کلی مراتب مدیریتی) باشد غیر از حد اقل کیفر و جزای نقدی انفصال ابد به اشتغال شغل دولتی نیز محکوم میشود و اگر از مراتب پایین تری باشد غیر از حداقل جزای تعیین شده به ۶ ماه تا ۳ سال انفصال اشتغال به شغل دولتی محکوم میشود .

منظور از کارکنان دولت در بند پیش کارکنان موسسات و سازمانهای دولتی یا وابسته به دولت یا شهرداری یا نهادهای انقلابی یا به طور کلی از قوای سه گانه و نیز نیروهای مسلح و مامورین به خدمت عمومی میباشد .

شرایط تحقق جرم کلاهبرداری :

استفاده از وسایل حیله و تقلب برای فریب غیر : امیدوارد کردن مردم به امری که غیر واقع و واهی است و ترساندن مردم از حوادث و یا پیشامد های غیرواقع و واهی و استفاده از اسم و رسم دروغین برای فریب غیر از موارد وسایل تقلب برای فریب غیر میباشند .

فریب خوردن شخص مورد نظر از وسایل و امور متقلبانه شخص کلاهبردار و به طور کلی اطلاع نداشتن شخص از وسایل کلاهیرداری و امر فریب .

مال برده شده باید متعلق به شخص مورد نظر باشد تا امر متقلبانه و فریب نتیجه اش بردن آن مال باشد  .

نکته ای باید به آن توجه کرد این است که بین امور متقلبانه ی کلاهبردار و فریب وی و بردن مال باید رابطه ای مستقیم و علت و معلولی باشد تا جرم کلاهبرداری صورت کیرد

مفهوم معاونت در کلاهبرداری :

اگر شخصی بدون دخالت مستقیم به فرد کلاهبردار کمک کند و یا وسایل و موجبات کلاهبرداری را برای شخص کلاهبردار فراهم کند و یا عمل کلاهبرداری را برای کلاهبردار آسان کند و یا مشاوره برای تحقق کلاهبرداری دهد مرتکب این اعمال ، معاونت درکلاهبرداری محسوب میشود .

عناصر تشکیل دهنده ی جرم معاونت در کلاهبرداری :

هر جرمی در قواعد جمهوری اسلامی دارای سه رکن است ؛ قانونی ، مادی و معنوی

رکن قانونی : ماده ی ۱۲۶ قانون مجازات اسلامی بیان میدارد هرکسی دیگری را ترغیب و تهدید و تحریک به عمل مجرمانه ی کلاهبرداری کند و یا با فریب و سواستفاده از قدرت موجب وقوع جرم کلاهبرداری گردد معاون جرم کلاهبرداری است .

رکن مادی : هر کس وسایل ارتکاب کلاهبرداری و راه های کلاهبرداری را برای مرتکب تهیه کند در صورت اطلاع از قصد مرتکب کلاهبرداری معاونت در کلاهبرداری است .. مثلا اگر کسی بخواهد خود را مامور دولتی معرفی کند مثلا خود را نیروی پلیس معرفی کند تا عمل کلابرداری را انجام دهد ؛ اگر شخصی با اطلاع از اینکه این عمل مجرمانه کلاهبرداری است لباس مامور پلیس را برای کلاهبردار تهیه کند با توجه به این بند مرتکب جرم معاونت در جرم کلاهبرداری شده است و یا مثلا مافوقی در جریان است که کسی از کارمندان آن اداره میخواهد عملی مجرمانه بر علیه مشتری یا ارباب رجوع انجام دهد به همین خاطر آن کارمند را به بخشی که میتواند این کار را راحت تر انجام دهد انتقال میدهد ؛ این شخص نیز مرتکب جرم معاونت در  کلاهبرداری میباشد .

رکن معنوی : رکن معنوی جرم معاونت وحدت قصد و نیت معاون با مباشر عمل کلاهبرداری است .نکته ای که در اینجا وجود دارد این است که اعمال معاون کلاهبرداری باید قبل از وقوع کلاهبرداری باشد و اعمال پس از وقوع کلاهبرداری جزو جرم معاونت در کلاهبرداری نیست و در زمره ی جرایم دیگری قرار میگیرد . مثلا اگر شخصی اموال کلاهبرداری شده را از کلاهبردار بگیرد و از آن نگهداری کند و یا شخص مرتکب کلاهبرداری را در جایی مخفی کند چون پس از وقوع کلاهبرداری است جرم معاونت در کلاهبرداری محسوب نمیشود و جرم دیگری محسوب میشود .

نکته مهم این است که جرم معاونت در کلاهبرداری زمانی صورت میگیرد  که عمل کلاهبرداری شروع به انجام شده باشد یعنی اگر حتی شخصی شخص دیگر را ترغیب و تشویق به انجام کلاهبرداری کند و شخص ترغیب شده شروع به کلاهبرداری نکند در صورت مخفی ماندن آن جرم معاونت در کلاهبرداری محسوب نمیشود .

نکته دیگر در معاونت در کلاهبرداری این است که شخص معاون باید حتما به طور غیر مستقیم در وقوع جرم کلاهبرداری شرکت داشته باشد و در صورت شرکت عملی از زمره ی معاونت در جرم کلاهبرداری خارج و در زمره ی مشارکت در کلاهبرداری قرار میگیرد .

نکته ی دیگر این است که قصد معاونت در کلاهبرداری با مباشر کلاهبرداری با دقیقا یکی باشد و در صورت اعمال اضافه بر سازمان مباشر کلاهبرداری ، معاونت در کلاهبرداری محکوم به اعمال مطلع خواهد شد . مثلا شخصی شخص دیگر را ترغیب و تحریک به کلاهبرداری از شخص معینی و با اموال معینی میکند اما عامل کلاهبرداری علاوه بر کلاهبرداری از شخص معین و اموال معین از اشخاض دیگر نیز به اشکال گوناگون کلاهبرداری میکند . در این صورت معاون کلاهبرداری فقط در جرم کلاهبرداری ای که در مورد آن اطلاع داشته و مشارکت غیر مستقیم در آن داشته محکوم به معاونت در کلابرداری خواهد شد .

مجازات معاونت در کلاهبرداری :

قانون مجازات اسلامی در ماده ی ۱۲۷ بیان میدارد که در صورت وقوع جرم کلاهبرداری و اثبات بودن معاون در جرم هر چه که مباشر یا عامل جرم کلاهبرداری به آن محکوم میشود معاون آن به یک تا دو درجه پایین تر آن محکوم خواهد شد . مثلا جزای جرم کلاهبرداری در کیفر و درجه بندی چهار قرار دارد یعنی محکوم به ۳ تا ۱۰ سال کیفر خواهد شد . در این صورت شخص معاون در جرم کلاهبرداری به کیفر و جزای درجه پنج یا شش محکوم خواهد شد یعنی بین ۶ ماه تا ۵ سال کیفر .

نکته ی دیگر در مجازات معاونت در کلاهبرداری این است که معاونت در کلاهبرداری جزو جرایمی است که غیر قابل گذشت است یعنی حتی اگر شخص شاکی رضایت دهد باز هم شخص مرتکب باید از جنبه ی عمومی جرم مجازات شود . فقط در مواردی که شرایط تخفیف در مجازات وجود دارد دادگاه میتواند مجازات را به حداقل مجازات تعیین شده برای این جرم رای دهد .

شرکت در جرم کلاهبرداری :

مفهوم جرم مشارکت در جرم کلاهبرداری : چنانچه چندین شخص در عملیات متقلبانه کلاهبرداری دخالت داشته باشند اگر همه ی آنها  در کلیه اعمال دخالت نداشته یا حتی هریک بخشی را انجام داده باشند بازهم شرکای جرم کلاهبرداری بوده و شرکت در کلاهبرداری محسوب خواهد شد .

مثلا اگر دو نفر به قصد کلاهبرداری شروع به اعمال کلاهبرداری نمایند و یکی از آنها برای به وقوع پیوستن کلاهبرداری سندی را جعل کند و شخص دیگر از آن سند برای فریب شخصی دیگر با عمل متقلبانه شخص مزبور را فریب دهد و از آن شخص کلاهبرداری کند. در این صورت هم شخص جاعل و هم شخص کلاهبردار و عامل کلاهبرداری با هم مرتکب جرم کلاهبرداری شده اند .

شریک در کلاهبرداری باید رابطه ی مستقیم با عمل کلاهبرداری داشته باشد به صورتی که اگر عمل شریک کلاهبرداران نبودعمل کلاهبرداری انجام نمیشد . مثلا درهمین مثال بالا اگر جاعل سند جعلی را تهیه و به شخص مباشر نمیدادعمل کلاهبرداری صورت نمیگرفت. شرکت در کلاهبرداری جرمی است که حتی اگر ارتباط مستقیم با مباشران کلاهبرداری برای عمل کلاهبرداری یکبار نیز باشد شرکت در کلاهبرداری محسوب میشود و این طور نیست که شخصی مدعی شود در صورت شریک بودن یا نبودن بنده هیچ تاثیری نداشته و عمل کلاهبرداری در هر صورت انجام میشده است .

نکته ی دیگر در مشارکت در کلاهبرداری این است که هر شخصی در مرور انجام کلاهبرداری مرتکب جرمی دیگر شود علاوه بر مجرم بودن به جرم کلاهبرداری همراه شرکا مرتکب جرم انجام شده بع دست خود نیز میباشد .

مجازات جرم مشارکت در جرم کلاهبرداری : مطابق ماده ۱ قانون تشدید مجازات کلاهبرداری و اختلاس بیان میدارد که هر کسی که مرتکب جرم کلاهبرداری شود علاوه بر رد مال برده شده از مالبرده محکوم به پرداخت معادل مال برده شده و تحمل کیفر بین ۲ تا ۱۰ سال میشود .

تمام ارکان و احکام جرم کلاهبرداری برای مشارکت در جرم کلاهبرداری نیز انجام میپذیرد .

در صورت نیاز به وکیل اینجا راکلیک  بفرمائید .

جهت بازگشت به سایت وکیل کیفری لطفا اینجا را کلیک بفرمائید .

وکبل کیفری