قرار تامین خواسته به دستوری قضایی اطلاق می‌شود که توسط دادگاه صادر شده و به منظور حفظ و حمایت از حقوق طلبکار، اموال و دارایی‌های بدهکار را تا پایان رسیدگی و صدور حکم نهایی، توقیف و ممنوع‌المعامله می‌کند.جهت دریافت اطلاعات و مشاوره حقوقی با وکیل پایه یک دادگستری با شماره ۰۹۱۲۸۳۹۴۴۸۳ تماس حاصل فرمائید.
نشانی دفتر وکالت ما :
تهران – میدان فردوسی – نرسیده به استاد نجات اللهی ( ویلا ) – کوچه نیایی – پلاک ۷ ممیز یک – دفتر وکالت و مشاوره حقوقی
این تصمیم به طلبکار اطمینان می‌دهد که در صورت پیروزی در دعوا، اموال کافی برای تأمین خواسته وی وجود خواهد داشت
نحوه ثبت دادخواست قرار تامین خواسته
قرار تامین خواسته یکی از ابزارهای حقوقی است که به‌وسیله آن، شخص می‌تواند از دادگاه درخواست کند تا برای جلوگیری از نقص حقوق آینده خود، نسبت به مال یا دارایی طرف مقابل، تأمین‌هایی همچون مسدود کردن حساب‌ها، توقیف اموال یا ممنوع‌الخروجی فرد انجام دهد
این نوع قرار معمولاً در پرونده‌های مالی و در زمانی که احتمال می‌رود طرف مقابل پس از صدور حکم، به دلیل دستکاری، انتقال یا مخفی کردن دارایی‌ها نتواند مبلغ تعیین‌شده را پرداخت کند، درخواست می‌شود
شرایط لازم برای درخواست قرار تامین خواسته
برای درخواست قرار تامین خواسته، لازم است برخی شرایط وجود داشته باشد :
وجود دعوای اصلی: باید پرونده‌ای با دعوای اصلی (مثلاً مطالبه وجه، خسارت و…) مطرح باشد.
دلایل مستند به احتمال ضرر: درخواست‌کننده باید دلیل و مستندات کافی برای اثبات این که ممکن است طرف مقابل پس از صدور حکم، مال خود را منتقل یا مخفی کند، ارائه دهد
اعسار طرف مقابل: در بعضی از موارد، دادگاه ممکن است از فردی که به نظر می‌رسد مالی ندارد، درخواست تأمین خواسته را نپذیرد
مراحل ثبت دادخواست قرار تامین خواسته
تهیه دادخواست
در ابتدا باید دادخواست به زبان رسمی و کامل تهیه شود. این دادخواست باید شامل اطلاعات زیر باشد
عنوان دادخواست
دادخواست قرار تأمین خواسته به دادگاه
ذکر نوع دعوای اصلی (مثل مطالبه وجه یا خسارت)
مشخصات طرفین دعوا:
نام و نام خانوادگی، کد ملی و آدرس طرفین دعوا (شاکی و متشاکی)
موضوع دادخواست
درخواست قرار تأمین خواسته توقیف مال، مسدود کردن حساب، توقیف خودرو، درخواست منع فروش اموال و غیره
دلایل و مستندات
دلایلی که نشان می‌دهند طرف مقابل قصد پنهان کردن، انتقال یا نقص دارایی‌ها را دارد. این دلایل ممکن است شامل شواهد مالی، گزارش‌های حسابرسی، شهادت شاهدان و غیره باشد
درخواست تامین خواسته :
از دادگاه درخواست می‌شود تا به‌صورت موقت قرار تأمین خواسته صادر کند
تکمیل فرم دادخواست
دادخواست باید در فرم‌های مخصوص دادگاه‌ها تکمیل شود. این فرم‌ها به صورت رایگان در دفاتر خدمات الکترونیک قضائی یا دفاتر دادگاه‌ها در دسترس است
در فرم دادخواست، باید موارد زیر ذکر شوند :
نام دادگاه صالح
نوع قرار تأمین خواسته توقیف اموال، مسدود کردن حساب بانکی، توقیف مستغلات و غیره
مستندات لازم برای اثبات ادعا هر گونه سند، مدارک، قراردادها و یا شواهدی که نشان‌دهنده احتمال ضرر به شخص باشد
پرداخت هزینه دادرسی
برای ثبت دادخواست باید هزینه دادرسی پرداخت شود. این هزینه معمولاً شامل :
هزینه ثبت دادخواست
هزینه‌های مربوط به اجرای قرار تأمین خواسته
هزینه‌ها ممکن است بستگی به نوع تأمین خواسته و میزان آن متفاوت باشد
ارائه مستندات و مدارک
دادخواست باید همراه با مستندات و مدارک مورد نیاز به دادگاه ارائه شود. برخی از مدارک عبارتند از :
مدارک مالی صورت‌حساب‌های بانکی، قراردادها، چک‌ها، فاکتورها و
شواهد موجود برای اثبات احتمال ضرر گزارش‌های کارشناسی، شهادت شهود و
گزارش پلیس یا دادستانی در صورت نیاز
ثبت دادخواست و دریافت شماره پیگیری
پس از تکمیل دادخواست و ارائه مدارک، آن را به دفتر دادگاه یا دفتر خدمات الکترونیک قضائی ارائه می‌دهید. پس از ثبت دادخواست، شماره پیگیری دریافت می‌کنید که برای پیگیری وضعیت پرونده و قرار تأمین خواسته استفاده می‌شود
بررسی و صدور قرار تامین خواسته توسط دادگاه
دادگاه پس از دریافت دادخواست و بررسی مستندات، ممکن است یکی از این تصمیم‌ها را بگیرد :
صدور قرار تأمین خواسته : در این صورت، دادگاه قرار صادر کرده و اجرای آن توسط مأموران اجرای احکام دادگستری صورت می‌گیرد
رد درخواست: در صورت عدم وجود دلایل کافی یا اگر احتمال ضرر به شاکی ثابت نشود، درخواست تأمین خواسته رد خواهد شد
اجرای قرار تامین خواسته
پس از صدور قرار تأمین خواسته، مأموران اجرای احکام نسبت به اجرای آن اقدام خواهند کرد. این اقدام ممکن است شامل :
توقیف اموال شخص حساب‌های بانکی، خودرو، مستغلات و
ممنوع‌الخروجی فرد
مسدود کردن دارایی‌های شخص
نکات مهم در مورد قرار تامین خواسته
قرار تأمین خواسته موقت است: این قرار تا زمان صدور حکم قطعی در دعوای اصلی معتبر است و پس از صدور حکم قطعی، یا ادامه می‌یابد یا لغو می‌شود
امکان اعتراض به قرار تأمین خواسته: طرف مقابل می‌تواند به قرار صادره اعتراض کند. در این صورت، دادگاه رسیدگی به اعتراض را انجام خواهد داد
اجرای سریع قرار: در برخی از موارد، درخواست برای اجرای فوری قرار تأمین خواسته ممکن است پذیرفته شود
برای ثبت دادخواست قرار تأمین خواسته، ابتدا باید دادخواست را به‌صورت کامل تنظیم کرده و مستندات لازم را ارائه دهید. پس از ثبت، دادگاه تصمیم‌گیری کرده و در صورت لزوم، قرار تأمین خواسته را صادر خواهد کرد. این قرار به شما کمک می‌کند تا از ضرر مالی احتمالی جلوگیری کنید تا در صورت پیروزی در دعوای اصلی، اموال طرف مقابل موجود باشد
مرجع صالح جهت تقدیم دادخواست تأمین خواسته
طبق ماده ۳۰۳ قانون آیین دادرسی مدنی، مرجع صالح برای تقدیم دادخواست تأمین خواسته بستگی به نوع دعوا دارد. به طور کلی، دادگاه محل اقامت خوانده یا دادگاه محل وقوع مال، صلاحیت رسیدگی به دادخواست تأمین خواسته را خواهد داشت
موارد مربوط به مرجع صالح
دادگاه محل اقامت خوانده
در بیشتر مواقع، دادگاهی که خوانده (طرف مقابل) در حوزه آن قرار دارد، صلاحیت رسیدگی به دادخواست تأمین خواسته را دارد
این دادگاه می‌تواند عمومی حقوقی باشد اگر دعوا مدنی است
دادگاه محل وقوع مال
اگر موضوع تأمین خواسته مربوط به اموال خاصی (مثل مسکن، خودرو، حساب بانکی یا هر مال دیگری) باشد که در محل خاصی قرار دارند، می‌توان درخواست تأمین خواسته را به دادگاهی تقدیم کرد که محل وقوع مال در حوزه قضائی آن است
به عنوان مثال، اگر قرار است اموالی توقیف شوند که در محل دیگری غیر از محل اقامت خوانده قرار دارند (مثل توقیف خودرو در شهری دیگر)، می‌توان دادخواست تأمین خواسته را به دادگاه محل وقوع مال (محل خودرو یا مال) تقدیم کرد
دادگاه‌های اختصاصی
در موارد خاص، اگر دعاوی به موضوعات خاصی مانند شکایات تجاری یا دعواهای مربوط به اموال ثبت‌شده مربوط باشد، ممکن است دادگاه تجاری یا دادگاه‌های اختصاصی صلاحیت داشته باشند
به‌طور مثال، در دعاوی مربوط به اموال تجاری یا شرکت‌ها، ممکن است دادگاه‌های تجاری صالح باش
نکات مهم در خصوص مرجع صالح برای تأمین خواسته
در برخی موارد، دادگاه‌های شهرستان‌ها ممکن است صلاحیت رسیدگی به دعوای تأمین خواسته را نداشته باشند و رسیدگی به آن به دادگاه‌های تجدیدنظر یا دادگاه‌های کلان‌شهرها ارجاع داده شود
صلاحیت محلی دادگاه‌ها بسته به نوع دعوی (مدنی، تجاری، خانوادگی و…) متفاوت است، اما در کلیات، صلاحیت معمولاً با محل اقامت خوانده است
برای تقدیم دادخواست تأمین خواسته، مرجع صالح به‌طور کلی دادگاه محل اقامت خوانده یا دادگاه محل وقوع مال است. در صورتی که شرایط خاصی وجود داشته باشد، ممکن است دادگاه‌های اختصاصی یا دادگاه‌های دیگر نیز صلاحیت رسیدگی داشته باشند
آیا تأمین خواسته در دعاوی کیفری و حقوقی قابل اعمال است؟
پاسخ کوتاه :
تامین خواسته اصولاً یک نهاد حقوقی است و در دعاوی حقوقی کاربرد دارد، اما در برخی دعاوی کیفری نیز ابزارهای مشابهی برای حفظ حقوق بزه‌دیده وجود دارد که با تأمین خواسته در دعاوی حقوقی تفاوت دارد
تامین خواسته در دعاوی حقوقی :
قابل اعمال است
تامین خواسته یکی از تدابیر موق است که در دعاوی مالی حقوقی، برای جلوگیری از انتقال، مخفی کردن یا از بین بردن مال توسط خوانده صادر می‌شود
مبنای قانونی: مواد ۱۰۸ تا ۱۲۹ قانون آیین دادرسی مدنی
موارد کاربرد در دعاوی حقوقی :
مطالبه وجه چک یا سفته
دعاوی مهریه و نفقه
مطالبه خسارت‌های مالی
توقیف اموال قبل از صدور حکم
مثال
شخصی که طلبکار است و نگران است که بدهکار اموال خود را بفروشد، می‌تواند از دادگاه تقاضای تامین خواسته کند تا از فروش اموال بدهکار جلوگیری شود
تامین خواسته در دعاوی کیفری به‌طور مستقیم با این عنوان وجود ندارد، اما نهادهای مشابهی برای حفظ حقوق شاکی کیفری قابل اعمال هستند
ابزارهای مشابه تأمین خواسته در دعاوی کیفری
قرار تأمین کیفری
این قرار برای حضور متهم در دادگاه صادر می‌شود (مثل وثیقه، کفالت، بازداشت موقت)
مبنای قانونی: مواد ۱۳۲ تا ۱۵۱ قانون آیین دادرسی کیفری
قرار تامین ضرر و زیان
اگر شکایت کیفری دارای جنبه مالی باشد، دادگاه می‌تواند به درخواست شاکی قرار تأمین ضرر و زیان صادر کند.
مثال: در پرونده‌های کلاهبرداری، خیانت در امانت، سرقت و جرایم مالی، دادگاه می‌تواند قبل از صدور حکم قطعی، برای جلوگیری از فرار متهم از پرداخت خسارت، اموال او را توقیف کند
مبنای قانونی: ماده ۷۴ قانون آیین دادرسی کیفری
قرار توقیف اموال متهم در جرایم اقتصادی
در پرونده‌های اختلاس، پول‌شویی، مفاسد اقتصادی و کلاهبرداری‌های کلان ، دادگاه می‌تواند دستور توقیف اموال متهم را صادر کند
مبنای قانونی: ماده ۵ قانون مبارزه با پول‌شویی و ماده ۲۱۵ قانون مجازات اسلامی
در دعاوی حقوقی: تأمین خواسته صراحتاً وجود دارد و شاکی می‌تواند برای جلوگیری از تضییع حقوقش از آن استفاده کند
در دعاوی کیفری: چیزی به نام “تامین خواسته” به‌طور مستقیم وجود ندارد، اما قرارهای مشابهی برای حفظ حقوق مالی شاکی و جلوگیری از فرار متهم از پرداخت خسارت اعمال می‌شود
پیشنهاد: اگر شکایتی جنبه کیفری دارد ولی شاکی نگران اموال متهم است، می‌تواند هم‌زمان با طرح شکایت کیفری، یک دعوای حقوقی مستقل برای تأمین خواسته نیز مطرح کند
نحوه اجرای تامین خواسته :
تامین خواسته یکی از مراحل دادرسی در نظام حقوقی ایران است که به‌منظور جلوگیری از تضییع حق خواهان در زمان دادرسی، انجام می‌شود. در واقع، این فرآیند به‌طور موقت اجازه می‌دهد تا خواهان مال یا اموالی از خوانده یا شخص ثالث توقیف شوند تا در صورت صدور حکم به نفع خواهان، امکان اجرای حکم وجود داشته باشد. نحوه اجرای تأمین خواسته به‌صورت زیر است :
درخواست تامین خواسته :
ابتدا خواهان باید در دادگاه دادخواست تامین خواسته بدهد. این درخواست می‌تواند به‌صورت جداگانه یا همراه با دعوای اصلی باشد. در این درخواست، خواهان باید دلایل و مستندات لازم برای تأمین خواسته را ارائه دهد
مستندات و دلایل :
خواهان باید دلایل خود را مبنی بر احتمال عدم توانایی خوانده در اجرای حکم یا انتقال مال، ارائه کند. به‌عنوان مثال، اگر خوانده قصد فرار از اجرای حکم را داشته باشد، این مسئله باید به دادگاه اثبات شود
تصمیم دادگاه:
دادگاه پس از بررسی درخواست، در صورت لزوم به صدور دستور تامین خواسته اقدام می‌کند. این دستور می‌تواند شامل توقیف اموال، حساب‌های بانکی، ماشین‌آلات، یا هر مال دیگری باشد
اجرا :
پس از صدور دستور، واحد اجرائیه دادگاه اقدام به اجرای آن می‌کند. این امر ممکن است شامل توقیف اموال، مسدود کردن حساب‌های بانکی، یا قرار دادن اموال در معرض مزایده باشد
تأمین خواسته از طریق توقیف اموال :
در برخی موارد، اگر خواسته از نوع وجه نقد باشد، دادگاه ممکن است توقیف اموال را برای تضمین آن انجام دهد
دفع تامین خواسته :
پس از صدور حکم در دعوای اصلی، در صورت عدم تأسیس حق برای خواهان، تأمین خواسته لغو می‌شود و اموال توقیف‌شده به خوانده بازگشت داده می‌شود
توجه داشته باشید که تأمین خواسته به‌صورت موقت است و برای ایجاد اطمینان از اجرای حکم نهایی به‌کار می‌رود
نمونه دادنامه تامین خواسته کیفری :
در دعاوی کیفری، تامین خواسته معمولاً در قالب “قرار تأمین خواسته کیفری” صادر می‌شود. این قرار زمانی صادر می‌شود که شاکی، برای تضمین ضرر و زیان احتمالی خود در جریان رسیدگی کیفری، درخواست توقیف اموال متهم را ارائه دهد. نمونه‌ای از دادنامه تأمین خواسته کیفری به شرح زیر است :
نمونه دادنامه تأمین خواسته کیفری
شماره دادنامه: ۱۴۰۲/۰۰۰۱
تاریخ: ۱۴۰۲/۱۲/۱۵
مرجع قضایی صادرکننده: شعبه … دادگاه کیفری …
شاکی : نام و نام خانوادگی شاکی
مشتکی‌عنه: نام و نام خانوادگی متهم
موضوع: صدور قرار تأمین خواسته کیفری
گردشکار پرونده
در تاریخ … شاکی به طرفیت مشتکی‌عنه دعوایی تحت عنوان [مثلاً کلاهبرداری، خیانت در امانت، سرقت، یا هر جرم دیگر] مطرح نموده است. شاکی مدعی است که متهم با انجام عمل مجرمانه، مبلغ … ریال از وی برده و تقاضای جبران خسارت کرده است
شاکی ضمن طرح شکایت، تقاضای صدور قرار تأمین خواسته را از دادگاه به عمل آورده و اعلام نموده که متهم قصد انتقال اموال خود را دارد و در صورت عدم توقیف، وصول مطالبات دشوار خواهد شد
رأی دادگاه :
با توجه به مستندات و مدارک ارائه‌شده، از جمله [ذکر مستندات، چک، قرارداد، رسید بانکی و …] و با استناد به ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی کیفری، نظر به اینکه امکان تضییع حقوق شاکی وجود دارد و شرایط قانونی برای صدور قرار تأمین خواسته کیفری احراز شده است، دادگاه به شرح زیر رأی می‌دهد :
قرار تامین خواسته کیفری صادر می‌گردد :
دستور توقیف اموال متهم (اعم از حساب‌های بانکی، خودرو، ملک و …) به میزان مبلغ … ریال جهت تضمین حقوق شاکی صادر و اجرای احکام کیفری مأمور به اجرای این قرار می‌شود
متهم می‌تواند ظرف مدت ۱۰ روز پس از ابلاغ این قرار، نسبت به ارائه تأمین مناسب (وجه نقد، ضمانت‌نامه بانکی یا وثیقه ملکی) اقدام نماید .
در صورت اعتراض به این قرار، متهم می‌تواند ظرف مهلت قانونی به این شعبه اعتراض نماید
رئیس/قاضی شعبه … دادگاه کیفری
[نام و نام خانوادگی قاضی]
[امضا و مهر دادگاه]
این نمونه دادنامه بر اساس قوانین آیین دادرسی کیفری تنظیم شده است و می‌توان بر اساس نوع جرم و شرایط پرونده آن را تغییر داد