دستور موقت در حقوق ایران به معنای صدور حکمی از سوی دادگاه برای حفظ وضعیت موجود یا پیشگیری از وقوع ضرر و زیان بیشتر در زمان بررسی پرونده است. جهت دریافت مشاوره حقوقی رایگان با شماره ۰۹۱۲۸۳۹۴۴۸۳ تماس حاصل فرمائید.
این دستور قبل از صدور رأی نهایی و در مراحل اولیه رسیدگی صادر میشود. دستور موقت معمولاً در دعاوی مدنی و حقوقی برای جلوگیری از تضییع حقوق یکی از طرفین (مثل توقیف مال، ممنوعیت از اقدامات خاص) صادر میگردد.
طبق ماده ۳۱۰ قانون آیین دادرسی مدنی، این دستور قابل تجدیدنظر نیست و اجرایی است مگر اینکه دادگاه تصمیم دیگری بگیرد. هدف آن، حفظ تعادل و جلوگیری از آسیب به حقوق طرفین تا صدور حکم نهایی است.
آدرس ما : تهران _ خیابان انقلاب _ نرسیده به میدان فردوسی _ کوچه نیائی _ پلاک ۷/۱ _ دفتر وکالت
مسیر از راه حمل و نقل عمومی : شما با استفاده از ایستگاه مترو ی فردوسی میتوانید آسان تر به دفتر وکالت ما تشریف بیاورید
دستور موقت چیست ؟
تعریف :
یک تصمیم قضایی است که بهصورت فوری و موقتی توسط دادگاه صادر میشود تا از ایجاد ضرر و زیان جبرانناپذیر جلوگیری کند. این دستور معمولاً در مواردی صادر میشود که تأخیر در رسیدگی ممکن است به حقوق یکی از طرفین لطمه بزند.
ویژگیهای دستور موقت :
فوری بودن: برای جلوگیری از ضرر احتمالی، بهسرعت صادر میشود
موقتی بودن: این دستور دائمی نیست و تا زمان صدور حکم نهایی معتبر است
عدم تأثیر در اصل دعوا: فقط برای پیشگیری از خسارت صادر میشود و رأی نهایی را تعیین نمیکند
مبنای قانونی :
طبق ماده ۳۱۰ قانون آیین دادرسی مدنی، دادگاه میتواند در موارد ضروری، بدون ورود به ماهیت دعوا، دستور موقت صادر کند
جهت رزرو وقت مشاوره خود با وکلای ما با شماره های زیر تماس بگیرید :
۱۲۱ ۶۱ ۶۱ ۰۹۱۲
۸۳ ۹۴۴ ۸۳ ۰۹۱۲
۲ ۲۳۰ ۲۳۰ ۰۹۱۲
نمونههایی از دستور موقت :
توقیف اموال برای جلوگیری از انتقال آنها در زمان رسیدگی
جلوگیری از تخریب یک ملک تا روشن شدن وضعیت مالکیت
ممنوع الخروج کردن فردی برای جلوگیری از فرار او در پروندههای مالی
یک اقدام پیشگیرانه قضایی است که برای حفظ حقوق افراد تا تعیین تکلیف نهایی صادر میشود و اجرای آن نیازمند تأمین خسارت احتمالی است
در چه زمان هایی دستور موقت صادر می شود؟
زمان صدور :
زمانی صادر میشود که تأخیر در رسیدگی ممکن است باعث ایجاد ضرر و زیان جبرانناپذیر شود. این دستور معمولاً در دعاوی مدنی و در شرایط خاص صادر میشود.
مهمترین شرایط صدور :
وجود فوریت: اگر تأخیر در رسیدگی ممکن است موجب از بین رفتن حق یا ضرر غیرقابل جبران شود
عدم تأثیر در اصل دعوا: دستور موقت فقط برای حفظ وضعیت موجود صادر میشود و نباید در ماهیت دعوا دخالت کند.
درخواست ذینفع: باید به درخواست یکی از طرفین دعوا باشد و دادگاه رأساً آن را صادر نمیکند
سپردن تأمین مناسب: درخواستکننده باید مبلغی را به عنوان تأمین خسارت احتمالی بپردازد تا در صورت رد دعوا، خسارت طرف مقابل جبران شود.
مثالهایی از زمان صدور :
قبل از طرح دعوا: مثلاً برای جلوگیری از فروش یک ملک قبل از ثبت دادخواست
همزمان با طرح دعوا: مثلاً هنگام ارائه دادخواست برای توقیف حساب بانکی فرد بدهکار
در جریان رسیدگی قضایی: اگر در طول رسیدگی مشخص شود که طرف مقابل در حال انجام اقدامی است که میتواند حق طرف دیگر را تضییع کند
در شرایط اضطراری و برای جلوگیری از ضرر غیرقابل جبران صادر میشود و تا زمان رسیدگی نهایی معتبر است
ADL724.COM
DAD724.COM
VAKIL724.COM
انواع دستور موقت :
انواع دادخواست دستور موقت
دادخواست بسته به موضوع و نوع دعوا میتواند اشکال مختلفی داشته باشد. بر اساس شرایط پرونده، این درخواست میتواند در مراحل مختلف و با اهداف متفاوت ارائه شود.
بر اساس زمان ارائه درخواست
قبل از اقامه دعوا: اگر خواهان هنوز دادخواست اصلی را مطرح نکرده باشد، میتواند برای جلوگیری از تضییع حقوق خود، ابتدا درخواست دستور موقت دهد و سپس ظرف ۲۰ روز دعوای اصلی را مطرح کند (طبق ماده ۳۱۸ قانون آیین دادرسی مدنی)
همزمان با اقامه دعوا: این درخواست همزمان با ثبت دادخواست اصلی ارائه میشود و دادگاه همزمان با رسیدگی به پرونده، درباره دستور موقت تصمیمگیری میکند.
در جریان رسیدگی: اگر در حین رسیدگی، شرایط جدیدی ایجاد شود که نیاز به اقدام فوری باشد، خواهان میتواند در هر مرحله درخواست دستور موقت بدهد.
بر اساس موضوع درخواست :
برای توقیف اموال: برای جلوگیری از فروش، انتقال یا پنهان کردن اموال (مثلاً توقیف حساب بانکی یا یک ملک)
دستور موقت برای جلوگیری از یک اقدام: برای جلوگیری از تخریب بنا، جلوگیری از اجرای قرارداد، یا جلوگیری از نشر یک خبر.
دستور موقت برای الزام به انجام یک اقدام: مثلاً دستور موقت برای ارائه خدمات ضروری (مثل درمان بیمار در بیمارستان، وصل شدن آب و برق قطعشده)
آدرس ما : تهران _ خیابان انقلاب _ نرسیده به میدان فردوسی _ کوچه نیائی _ پلاک ۷/۱ _ دفتر وکالت
مسیر از راه حمل و نقل عمومی : شما با استفاده از ایستگاه مترو ی فردوسی میتوانید آسان تر به دفتر وکالت ما تشریف بیاورید
دستور موقت برای ممنوعالخروجی: در دعاوی مالی یا خانوادگی که احتمال فرار خوانده از کشور وجود دارد، دادگاه میتواند فرد را موقتاً ممنوعالخروج کند.
بر اساس مرجع رسیدگیکننده:
دستور موقت در دعاوی حقوقی: توسط دادگاههای عمومی حقوقی صادر میشود (مانند توقیف مال در دعاوی مالی)
دستور موقت در دعاوی خانواده: در پروندههای طلاق، نفقه، حضانت و سایر دعاوی خانوادگی ممکن است برای حفظ حقوق یکی از طرفین صادر شود.
دستور موقت در دعاوی اداری: در دیوان عدالت اداری، ممکن است برای جلوگیری از اجرای یک تصمیم اداری موقتاً دستور توقف داده شود.
دستور موقت در دعاوی کیفری: در برخی موارد کیفری، مانند جلوگیری از انتقال اموال در پروندههای کلاهبرداری
دستور موقت در شرایط فوری و ضروری صادر میشود و میتواند در مراحل مختلف دادرسی مطرح گردد
بسته به نوع پرونده، دادخواست دستور موقت میتواند برای توقیف اموال، جلوگیری از یک اقدام یا اجبار به انجام یک کارصادر شود.
این دستور موقتی است و تأثیری بر اصل دعوا ندارد، اما برای حفظ حقوق طرفین تا زمان صدور رأی نهایی ضروری است
دستور موقت بعد از صدور حکم :
معمولاً قبل یا در حین رسیدگی به دعوا صادر میشود، اما در برخی شرایط خاص، پس از صدور حکم نیز میتوان درخواست آن را ارائه کرد. این دستور میتواند برای جلوگیری از اجرای حکم یا جلوگیری از ضرر و زیان جبرانناپذیر صادر شود.
موارد صدور بعد از صدور حکم :
قبل از قطعیت حکم و در مرحله تجدیدنظر
اگر حکم صادر شده ولی هنوز قطعی نشده است (مثلاً در مرحله تجدیدنظر)، ذینفع میتواند درخواست دستور موقت دهد تا از اجرای حکم جلوگیری کند
مثال: دادگاه بدوی ملکی را به نفع یکی از طرفین واگذار کرده، اما طرف دیگر در مرحله تجدیدنظر درخواست دستور موقت میدهد تا انتقال ملک تا تعیین تکلیف نهایی متوقف شود.
در مرحله اجرای حکم
گاهی پس از قطعی شدن حکم، ممکن است شرایطی ایجاد شود که اجرای آن موجب ضرر جبرانناپذیر شود. در این حالت، خواهان میتواند درخواست توقف اجرای حکم را بدهد.
مثال: در پروندهای، حکم تخریب یک ساختمان صادر شده، اما مالک درخواست دستور موقت میدهد تا در صورت اعتراض به حکم در دیوان عالی کشور، تخریب انجام نشود
پس از صدور حکم دیوان عدالت اداری در پروندههای اداری :
اگر فردی علیه یک نهاد دولتی شکایتی را در دیوان عدالت اداری مطرح کند و پس از صدور حکم، همچنان احتمال ورود ضرر باشد، امکان درخواست دستور موقت برای جلوگیری از اجرای آن وجود دارد
شرایط صدور پس از صدور حکم:
وجود فوریت و ضرورت (اگر اجرای حکم باعث خسارت جبرانناپذیر شود)
عدم تأثیر در اصل دعوا (فقط اجرای حکم را متوقف کند)
سپردن تأمین مناسب برای جبران خسارت احتمالی طرف مقابل در صورت رد درخواست.
بعد از صدور حکم، بیشتر در مراحل تجدیدنظر و اجرای حکم درخواست میشود
این دستور مانع از اجرای فوری حکم میشود تا زمانی که تکلیف نهایی آن مشخص شود
در پروندههای مدنی، کیفری و اداری قابل درخواست است، اما مستلزم اثبات فوریت و پرداخت تأمین مناسب است.
مدت اعتبار :
به طور کلی یک تصمیم موقتی است که برای جلوگیری از ضرر و زیان جبرانناپذیر یا حفظ وضعیت موجود صادر میشود. مدت اعتبار معمولاً تا صدور حکم قطعی یا اجرای تصمیمات نهایی است. با این حال، این مدت میتواند تحت شرایط خاص تمدید یا تغییر یابد. در اینجا جزئیات مربوط به مدت اعتبار دستور موقت آورده شده است:
مدت اعتبار در مراحل مختلف
مرحله رسیدگی بدوی:
دستور موقت صادر شده در این مرحله معمولاً تا پایان رسیدگی و صدور حکم قطعی معتبر است، مگر اینکه دادگاه تصمیم دیگری بگیرد.
مثلاً در دعوی توقیف مال، این دستور تا زمان صدور حکم نهایی ادامه دارد
در مرحله تجدیدنظر :
اگر دستور موقت در مرحله تجدیدنظر صادر شود، این دستور تا زمانی که دادگاه تجدیدنظر در مورد ماهیت دعوا تصمیم نهایی بگیرد، معتبر خواهد بود
در صورت درخواست تجدیدنظر، ممکن است دستور موقت تمدید یا تغییر یابد.
در مرحله اجرای حکم:
در صورتی که دستور موقت به منظور جلوگیری از اجرای حکم صادر شود (مثلاً متوقف کردن اجرای حکم تخریب یا توقیف اموال) این دستور معمولاً تا زمانی که دادگاه تجدیدنظر یا دیوان عالی کشور به پرونده رسیدگی کند، معتبر است
تمدید :
در برخی موارد، ممکن است لازم باشد تمدید شود. این تمدید باید توسط دادگاه صادرکننده دستور موقت و بر اساس فوریت و ضرورت موضوع انجام گیرد
برای تمدید، درخواست باید به دادگاه ارائه شود و دادگاه ارزیابی میکند که آیا شرایط برای ادامه اعتبار وجود دارد یا خیر.
پایان اعتبار :
اعتبار پس از صدور حکم قطعی (و در موارد خاص پس از بررسی تجدیدنظر) پایان مییابد. در صورتی که پرونده همچنان در حال رسیدگی باشد، این دستور ممکن است تا زمانی که وضعیت دعوا روشن شود، ادامه یابد
در صورتی که دستور موقت در مرحله تجدیدنظر یا دیوان عالی کشور صادر شده باشد، در صورت تأیید حکم نهایی، اعتبار دستور موقت پایان مییابد
مدت اعتبار معمولاً تا صدور حکم قطعی است و در صورت نیاز، میتواند تمدید شود
تاریخ پایان اعتبار بسته به وضعیت پرونده و بررسی دادگاههای مختلف تغییر میکند، ولی در نهایت، این دستور موقتی است و به هیچ وجه نمیتواند به جای حکم قطعی عمل کند
حضور وکیل :
حضور وکیل برای ارائه درخواست دستور موقت در دعاوی حقوقی و کیفری به عنوان یک حق قانونی شناخته میشود، اما الزامی نیست. با این حال، استفاده از وکیل میتواند روند درخواست را دقیقتر و سریعتر پیش ببرد
ADL724.COM
DAD724.COM
VAKIL724.COM
ضرورت حضور وکیل :
حضور وکیل در درخواست دستور موقت اختیاری است، مگر در شرایط خاص .
در دعاوی حساس مثل امور خانوادگی (حضانت یا نفقه) یا دعاوی مالی پیچیده، حضور وکیل میتواند به تسریع صدور دستور کمک کند
نقش وکیل در درخواست
تنظیم دادخواست به شیوه قانونی و صحیح
ارائه دلایل فوریت و توضیح ضرورت صدور
ارائه مدارک و مستندات لازم
پیگیری روند صدور دستور در دادگاه
اعتراض به رد درخواست دستور موقت در صورت لزوم
هزینه وکیل
هزینه وکیل برای درخواست بر اساس تعرفههای قانونی تعیین میشود و معمولاً با توجه به موضوع پرونده و میزان پیچیدگی آن متفاوت است.
آدرس ما : تهران _ خیابان انقلاب _ نرسیده به میدان فردوسی _ کوچه نیائی _ پلاک ۷/۱ _ دفتر وکالت
مسیر از راه حمل و نقل عمومی : شما با استفاده از ایستگاه مترو ی فردوسی میتوانید آسان تر به دفتر وکالت ما تشریف بیاورید
درخواست وکیل تسخیری یا معاضدتی :
در مواردی که شخص توانایی مالی ندارد، میتواند از دادگاه درخواست وکیل معاضدتی کند (در دعاوی حقوقی) یا از وکیل تسخیری استفاده کند (در دعاوی کیفری)
حضور وکیل برای ارائه درخواست دستور موقت اختیاری است اما توصیه میشود
وکیل میتواند در تسریع روند رسیدگی، ارائه مستندات و دفاع از حقوق موکل تأثیر زیادی داشته باشد
در موارد خاص مانند دعاوی مالی یا خانوادگی، کمک گرفتن از وکیل احتمال صدور را افزایش میدهد
جهت رزرو وقت مشاوره خود با وکلای ما با شماره های زیر تماس بگیرید :
۱۲۱ ۶۱ ۶۱ ۰۹۱۲
۸۳ ۹۴۴ ۸۳ ۰۹۱۲
۲ ۲۳۰ ۲۳۰ ۰۹۱۲
ح.کاظمی