سقط جنین توسط پدر

سقط جنین توسط پدر به معنای وارد آوردن آسیب یا اقدامی از سوی پدر است که منجر به مرگ جنین شود و در حقوق کیفری ایران جرم تلقی می‌شود.جهت رزرو وقت مشاوره با شماره ۰۹۱۲۸۳۹۴۴۸۳ تماس حاصل فرمائید.

سقط جنین در اصطلاح پزشکی و حقوقی به معنای خاتمه یافتن بارداری پیش از آن است که جنین توانایی زنده ماندن خارج از رحم را داشته باشد. این عمل می‌تواند به‌صورت طبیعی (مانند سقط خودبه‌خودی یا ناشی از مشکلات جسمی مادر) یا به‌صورت عمدی (با تصمیم و اقدام فرد یا افراد دیگر) انجام شود.

انواع سقط جنین:

1. سقط خودبه‌خودی (طبیعی):
   بدون دخالت خارجی رخ می‌دهد و معمولاً به دلیل ناهنجاری‌های جنینی، مشکلات هورمونی، بیماری‌های مادر یا شرایط نامطلوب جسمی اتفاق می‌افتد.

2. سقط عمدی (مصنوعی):
   به‌صورت آگاهانه و با استفاده از دارو یا عمل جراحی برای پایان دادن به بارداری انجام می‌شود. این نوع سقط در قوانین ایران جرم‌انگاری شده، مگر در موارد خاص مانند تهدید جدی جان مادر، که با مجوز پزشکی قانونی مجاز شمرده می‌شود.

آدرس ما : تهران _ خیابان انقلاب _ نرسیده به میدان فردوسی _ کوچه نیائی _ پلاک ۷/۱ _ دفتر وکالت

مسیر از راه حمل و نقل عمومی : شما با استفاده از ایستگاه مترو ی فردوسی میتوانید آسان تر به دفتر وکالت ما تشریف بیاورید   

جنبه حقوقی در ایران:

در نظام حقوقی ایران، سقط جنین در بیشتر موارد ممنوع و دارای مجازات کیفری است؛ چه از سوی مادر انجام شود، چه توسط دیگران مانند پزشک، پدر یا اشخاص ثالث. تنها در موارد خاص (مانند نقص شدید جنین یا خطر جانی برای مادر) و با مجوز رسمی، سقط جنین مجاز شناخته شده است.

توسط پدر :

سقط جنین یک تصمیم پزشکی و حقوقی است که به طور انحصاری مربوط به بدن و حقوق زن باردار است، و در هیچ سیستم قانونی یا اخلاقی پزشکی، پدر (شریک مرد) حق ندارد مستقیماً سقط جنین را انجام دهد یا به زور تحمیل کند. با این حال، در برخی فرهنگ‌ها و قوانین، پدر ممکن است در تصمیم‌گیری نقش داشته باشد. در ادامه به بررسی این موضوع از جنبه‌های مختلف می‌پردازیم:

۱. از نظر پزشکی:

• سقط جنین یک فرآیند پزشکی است که فقط توسط پزشک متخصص زنان و با رضایت زن باردار انجام می‌شود.

• پدر (شریک مرد) نقش مستقیمی در انجام عمل سقط ندارد، مگر اینکه به عنوان همراه در فرآیند حمایت عاطفی یا تصمیم‌گیری مشارکت کند.

• در مواردی که بارداری خطر جانی برای مادر دارد یا جنین ناهنجاری شدید دارد، پزشک با مادر مشورت می‌کند، اما تصمیم نهایی با اوست.

۲. از نظر حقوقی (در ایران و جهان):

الف) در ایران:

• طبق قانون، سقط جنین بدون رضایت زن ممنوع است و تنها در موارد زیر مجاز شمرده می‌شود:

  • خطر جانی برای مادر (با تأیید سه پزشک).

  • ناهنجاری‌های شدید جنین (با تأیید پزشکی قانونی).

• پدر نمی‌تواند به تنهایی درخواست سقط دهد، اما در برخی موارد، اگر زن فوت کند یا صلاحیت تصمیم‌گیری نداشته باشد، پدر ممکن است در تصمیم‌گیری برای جنین نقش داشته باشد.

ب) در کشورهای دیگر:

• در بسیاری از کشورها (مثل کانادا، برخی ایالت‌های آمریکا و اروپا)، حق سقط جنین کاملاً در اختیار زن است و پدر نمی‌تواند مانع شود یا آن را اجبار کند.

• در برخی کشورهای محافظه‌کارتر، اگر زن متأهل باشد، ممکن است رضایت شوهر هم نیاز باشد (مثل ترکیه یا ژاپن).

۳. از نظر اخلاقی و خانوادگی:

• در روابط سالم، تصمیم درباره سقط جنین باید با گفت‌وگوی مشترک بین زن و مرد گرفته شود، اما حق نهایی با زن است، زیرا بار جسمی و روانی سقط بر عهده اوست.

• اگر مرد مخالف سقط باشد، نمی‌تواند زن را مجبور به نگه‌داری جنین کند، اما ممکن است از نظر حقوقی (مثلاً در طلاق یا حضانت) اختلاف ایجاد شود.

• اگر زن بخواهد سقط کند اما مرد مخالف باشد، در اکثر سیستم‌های حقوقی نمی‌تواند جلوی سقط را بگیرد.

۴. آیا پدر می‌تواند به زور سقط جنین را انجام دهد؟

• خیر، هرگونه اقدام غیرقانونی برای سقط جنین (مثل استفاده از داروهای مخفیانه، فشار روانی یا خشونت) جرم محسوب می‌شود و مجازات دارد.

• در برخی کشورها، اگر مردی زن را مجبور به سقط کند، ممکن است به حبس یا پرداخت جریمه محکوم شود.

۵. اگر پدر بخواهد سقط شود اما مادر مخالف باشد:

• در این حالت، پدر هیچ حق قانونی برای اجبار به سقط ندارد و تصمیم نهایی با زن است.

• اگر مرد مسئولیت مالی فرزند را نپذیرد، ممکن است پس از تولد، از نظر قانونی ملزم به پرداخت نفقه شود.

• سقط جنین یک تصمیم شخصی و پزشکی است که تنها توسط زن باردار و با مشورت پزشک گرفته می‌شود.

• پدر می‌تواند در تصمیم‌گیری مشارکت داشته باشد، اما حق قانونی برای تحمیل نظر خود ندارد.

• هرگونه اقدام غیرقانونی برای سقط (از سوی پدر یا دیگران) پیگرد قانونی دارد.

جرم سقط جنین بدون اجازه همسر در حقوق ایران

در نظام حقوقی ایران، سقط جنین در هر صورت (با یا بدون اجازه همسر) جرم است؛ یعنی اجازه همسر هیچ تأثیری در مشروع یا مجاز شدن سقط ندارد. بنابراین:

سقط جنین بدون اجازه همسر، همانند سایر موارد سقط غیرمجاز، جرم محسوب می‌شود و مرتکب، فارغ از رضایت یا عدم رضایت شوهر، تحت تعقیب کیفری قرار می‌گیرد.

 ۱. وضعیت حقوقی سقط جنین بدون اجازه شوهر

در ایران، جنین دارای حق حیات مستقل است و قانون از او حمایت کیفری می‌کند. مادر، پدر یا هر شخص دیگری، مالک جنین نیست و نمی‌تواند بدون مجوز قانونی آن را سقط کند.

بنابراین:

• حتی اگر مادر بخواهد جنین را سقط کند،

• و حتی اگر شوهر رضایت بدهد یا ندهد،

• بدون مجوز پزشکی قانونی، سقط جنین جرم است و مجازات دارد.

 ۲. مجازات سقط جنین بدون اجازه شوهر (توسط مادر)

طبق ماده ۶۲۳ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات):

«اگر زنی عالماً و عامداً جنین خود را سقط کند، به پرداخت دیه و حبس از شش ماه تا یک سال محکوم می‌شود.»

 نکات مهم:

• مجازات حبس + دیه دارد.

• دیه جنین در هر مرحله از رشد مشخص است (مثلاً نطفه، علقه، مضغه و…).

• شوهر اگر ناراضی باشد، می‌تواند از همسر شکایت کند.

• شوهر اگر راضی باشد، باز هم جرم قابل پیگیری است؛ چون سقط جنبه عمومی دارد.

 ۳. سقط جنین قانونی چه زمانی ممکن است؟

تنها در موارد خاص با مجوز رسمی پزشکی قانونی، سقط مجاز است. این موارد عبارت‌اند از:

1. تهدید جانی مادر

2. ناهنجاری شدید و اثبات‌شده جنین (مانند آنانسفالی یا تالاسمی ماژور)

3. با تأیید سه پزشک متخصص و موافقت پزشکی قانونی

4. پیش از چهار ماهگی (قبل از ولوج روح)

• سقط جنین بدون اجازه شوهر، تأثیری در جرم بودن عمل ندارد.

• معیار قانونی بودن سقط، فقط وجود شرایط پزشکی و مجوز قانونی است.

• هم مادر و هم پزشک یا داروسازی که همکاری کند، قابل مجازات‌اند.

• شوهر می‌تواند به عنوان شاکی خصوصی پیگیر ماجرا باشد؛ اما حتی در صورت رضایت او هم، جرم از بین نمی‌رود.

واکاوی نقش رضایت پدر در سقط جنین درمانی (پزشکی) در نظام حقوقی ایران

۱. مبانی قانونی

در نظام حقوقی ایران، سقط جنین درمانی (در موارد خطر جانی برای مادر یا ناهنجاری جنین) بر اساس:

• ماده ۷۱۸ قانون مجازات اسلامی (مصوب ۱۳۹۲)

• تصویب نامه هیأت وزیران (۱۳۸۴)
  تنظیم شده است. این مقررات تمرکز اصلی را بر نظر پزشکان و مادر قرار داده و سکوت آشکاری درباره نقش پدر دارد.

آدرس ما : تهران _ خیابان انقلاب _ نرسیده به میدان فردوسی _ کوچه نیائی _ پلاک ۷/۱ _ دفتر وکالت

مسیر از راه حمل و نقل عمومی : شما با استفاده از ایستگاه مترو ی فردوسی میتوانید آسان تر به دفتر وکالت ما تشریف بیاورید   

۲. فرآیند قانونی فعلی

برای سقط درمانی:

• نیاز به تأیید سه پزشک متخصص

• تأیید پزشکی قانونی

• رضایت مادر (شرط اساسی)

• عدم اشتراط صریح رضایت پدر در متن قانون

۳. تحلیل حقوقی نقش پدر

الف) دیدگاه عدم نیاز به رضایت:

• طبق اصول حقوق پزشکی، تصمیم نهایی با بیمار (مادر) است

• بر اساس ماده ۱۵۸ قانون مجازات، اقدامات پزشکی با رضایت بیمار مشروعیت دارد

• سقط درمانی یک اقدام پزشکی محسوب میشود

ب) دیدگاه نیاز به رضایت:

• برخی فقها معتقدند پس از تشکیل نطفه، حقوق پدر نیز مطرح است

• در دعاوی حقوقی بعدی، ممکن است عدم مشارکت پدر مورد استناد قرار گیرد

۴. رویه قضایی و اجرایی

• در عمل، مراکز پزشکی قانونی اغلب بدون نیاز به رضایت پدر اقدام میکنند

• اما برخی مراکز به صورت رویهای رضایت کتبی پدر را مطالبه میکنند

• در موارد اختلاف زناشویی، ممکن است دادگاه وارد شود

۵. چالش های حقوقی

• تعارض بین حق مادر بر بدن خود و حقوق پدر

• ابهام در مواردی که پدر مخالف سقط باشد

• مشکلات اجرایی در موارد فرار پدر از مسئولیت

۶. پیشنهادات اصلاحی

• تصریح قانونی به عدم نیاز به رضایت پدر در سقط درمانی

• ایجاد سیستم حمایتی برای زنان بدون حمایت همسر

• پیش بینی مکانیسم حل اختلاف سریع برای موارد خاص

جهت رزرو وقت مشاوره خود با وکلای ما با شماره های زیر تماس بگیرید :

۸۳ ۹۴۴ ۸۳ ۰۹۱۲

۲ ۲۳۰ ۲۳۰ ۰۹۱۲

۱۲۱ ۶۱ ۶۱ ۰۹۱۲

۷. جمع بندی نهایی

در نظام حقوقی فعلی ایران:

• از نظر قانونی رضایت پدر شرط نیست

• اما در عمل ممکن است برخی مراکز این شرط را اعمال کنند

• در موارد اختلاف، دادگاه ممکن است به نفع حفظ سلامت مادر رأی دهد

این تحلیل نشان میدهد که اگرچه قانون صراحتاً رضایت پدر را شرط ندانسته، اما رویههای اجرایی گاهی متفاوت عمل میکنند. بهترین راهکار، مشاوره حقوقی تخصصی با توجه به شرایط خاص هر پرونده است