رعایت حریم خصوصی در ساختمان مشترک یعنی ساکنین بدون رضایت یکدیگر حق نصب دوربین، شنود، یا دخالت در زندگی خصوصی همسایگان را ندارد.جهت رزرو وقت مشاوره با شماره ۰۹۱۲۸۳۹۴۴۸۳ تماس حاصل فرمائید.
توضیح جامع و مفصل از قوانین و مقررات مربوط به رعایت حریم خصوصی در ساختمانهای مشترک (نظیر آپارتمانها، برجها و مجتمعهای مسکونی) ارائه میشود. این توضیحات به صورت ساختاریافته، مستند به قوانین جاری ایران و همراه با نمونههای عملی و کاربردی است:
مقدمه: اهمیت حریم خصوصی در ساختمانهای مشترک
با گسترش زندگی آپارتمانی و حضور افراد مختلف در یک فضای مشاع، ضرورت رعایت مرزهای حریم خصوصی بیش از پیش احساس میشود. در این فضاها، زندگی افراد تا حدی به یکدیگر نزدیک است و اگر مقررات رعایت نشود، ممکن است به نقض حقوق شخصی، تنش، درگیری و حتی پیگردهای قانونی منجر گردد.
تعریف حریم خصوصی در فضاهای مشترک
حریم خصوصی به محدودهای از زندگی هر فرد اطلاق میشود که دیگران بدون رضایت او نباید وارد آن شوند. در ساختمانهای مشترک، این حریم شامل:
-
فضای داخل واحد مسکونی
-
بالکن اختصاصی
-
پارکینگ و انباری اختصاصی
-
اطلاعات شخصی و خانوادگی ساکنین
-
ترددها و رفتوآمدهای خصوصی
مهمترین قوانین و مقررات مربوط به حریم خصوصی در ایران
۱. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
-
اصل ۲۲ قانون اساسی
«حیثیت، جان، مال، حقوق، مسکن و شغل اشخاص از تعرض مصون است، مگر در مواردی که قانون تجویز کند.» -
اصل ۲۵ قانون اساسی
«بازرسی و فاش کردن مکاتبات و مکالمات بدون حکم قضایی ممنوع است.»
تفسیر: هیچکس (اعم از مدیر ساختمان، ساکن دیگر، نگهبان، یا…) حق ندارد بدون حکم قانون یا اجازه فرد، به اطلاعات خصوصی او دسترسی پیدا کند یا در فضاهای اختصاصی او مداخله نماید.
۲. قانون مدنی
-
ماده ۳۰: «هر مالکی نسبت به مایملک خود حق همهگونه تصرف و انتفاع دارد مگر در مواردی که قانون استثنا کرده باشد.»
-
ماده ۱۳۲: «کسی نمیتواند در ملک خود تصرفی کند که موجب تضرر همسایه شود.»
تفسیر: هر ساکن حق دارد از فضای واحد مسکونی خود استفاده کند، اما این حق نباید منجر به ورود، دید، صدا یا اطلاعات به خانهی همسایه شود.
۳. قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات و جرایم رایانهای)
-
ماده ۵۸۲: شنود یا ضبط مکالمات اشخاص توسط مأموران دولتی بدون مجوز قانونی، جرم است.
-
ماده ۶۴۰: انتشار تصاویر خصوصی افراد بدون رضایت، جرم است.
-
ماده ۷۴۶ (قانون جرایم رایانهای): هرکس به قصد ضرر زدن به دیگری، اطلاعات خصوصی او را بدون رضایت منتشر کند، مجازات میشود.
۴. آییننامه و مقررات آپارتماننشینی (مصوب وزارت مسکن)
-
نصب دوربین در مشاعات، نیاز به تصویب اکثریت در مجمع عمومی مالکان دارد.
-
استفاده از امکانات عمومی نباید موجب آزار دیگران شود.
مصادیق نقض حریم خصوصی در ساختمان مشترک
در ادامه، برخی رفتارهایی که نقض حریم خصوصی محسوب میشوند و میتوانند قابل پیگرد قانونی باشند را بررسی میکنیم:
۱. نصب دوربین مدار بسته بدون اجازه
-
در فضاهای مشاع مانند راهرو، پشتبام، پارکینگ، حیاط و آسانسور باید نصب دوربین با تصویب اکثریت مالکان انجام شود.
-
دوربینها نباید به درب ورودی واحدها، داخل بالکنها یا پنجره دیگران دید داشته باشند.
-
نصب دوربین مخفی یا شنود صوتی ممنوع است و جرم تلقی میشود.
۲. بازرسی یا ورود به انباری و پارکینگ اختصاصی بدون اجازه
-
حتی مدیر ساختمان هم نمیتواند بدون اجازه مالک یا مستأجر، وارد انباری یا پارکینگ اختصاصی شود.
-
تنها در موارد اضطراری (مانند نشت گاز، آتشسوزی یا خطر جانی) میتوان با حضور شاهد وارد شد.
۳. افشای اطلاعات خصوصی ساکنین
-
ارسال بدهیها یا موضوعات شخصی در گروههای واتساپی ساختمان، بدون اجازه شخص، نقض حریم خصوصی است.
-
گفتوگو درباره مسائل خانوادگی دیگران، تردد میهمانان یا اختلافات زناشویی آنها در فضاهای عمومی یا مجازی جرم محسوب میشود.
۴. کنترل بیش از حد ساکنین
-
کنترل آمد و شد فرزندان، میهمانان، صدای موسیقی، یا غذاپختن دیگران از سوی مدیر یا همسایگان خارج از صلاحیت و گاه مداخله در حریم خصوصی است.
جهت رزرو وقت مشاوره خود با وکلای ما با شماره های زیر تماس بگیرید :
۸۳ ۹۴۴ ۸۳ ۰۹۱۲
۲ ۲۳۰ ۲۳۰ ۰۹۱۲
۱۲۱ ۶۱ ۶۱ ۰۹۱۲
وظایف و حدود قانونی مدیر ساختمان
-
نماینده قانونی مالکان در مشاعات است، اما حق دخالت در واحدهای اختصاصی، نصب دوربین بدون رأیگیری، یا بازرسی از اموال شخصی را ندارد.
-
در صورت نقض حریم خصوصی توسط مدیر، میتوان از وی در دادسرا شکایت کرد یا او را با رأی مجمع عزل نمود.
راهکارهای قانونی در صورت نقض حریم خصوصی
-
تذکر شفاهی یا کتبی به متخلف
-
ارسال اظهارنامه رسمی از طریق دفاتر خدمات قضایی
-
تنظیم شکواییه در دادسرای عمومی یا دادسرای جرایم رایانهای
-
شکایت بابت افترا، نشر اکاذیب، مزاحمت یا نصب دوربین غیرمجاز
-
ارجاع موضوع به شورای حل اختلاف محلی در صورت تنشهای ساختمانی
رعایت حریم خصوصی در ساختمانهای مشترک نه تنها یک وظیفه اجتماعی و اخلاقی است، بلکه در قالب قوانین مدنی، جزایی و آییننامههای ساختمانی نیز مورد حمایت قرار گرفته. ورود به حریم دیگران، حتی به بهانههای مدیریتی یا امنیتی، بدون رضایت یا مجوز قانونی، موجب مسئولیت کیفری و حقوقی است.
در نتیجه، ساکنین باید ضمن رعایت حقوق یکدیگر، در صورت مواجهه با تخلفات، از راههای قانونی، محترمانه و مستند استفاده کنند تا از بروز تنش و جرایم ثانویه جلوگیری شود.
حقوق همسایگی در قوانین ایران (بر اساس قانون مدنی، قانون مجازات اسلامی و آییننامههای شهرداری)
رعایت حقوق همسایگی یکی از اصول مهم زندگی اجتماعی است که در قوانین ایران بهصورت جامع به آن پرداخته شده است. این حقوق شامل تعهدات متقابل ساکنان مجاور (اعم از مالکان و مستأجران) در حفظ آرامش، امنیت و حریم یکدیگر است. در ادامه به مهمترین ابعاد حقوق همسایگی اشاره میشود:
۱. حق آسایش و سکونت (منع مزاحمتهای صوتی و رفتاری)
-
سروصدا و مزاحمتهای صوتی:
-
ایجاد سر و صدای غیرمتعارف (موسیقی بلند، مهمانیهای شلوغ، استفاده از ابزار پرصدا مانند دریل در ساعات استراحت) جرم محسوب میشود.
-
بر اساس ماده ۶۹۶ قانون مجازات اسلامی، هرگونه ایجاد سر و صدای غیرمجاز که موجب اختلال در آسایش همسایگان شود، قابل شکایت است و فرد خاطی به جزای نقدی یا حبس تعزیری محکوم میشود.
-
معمولاً ساعات ۲۲ شب تا ۷ صبح به عنوان “ساعات سکوت” در نظر گرفته میشود.
-
-
مزاحمتهای رفتاری:
-
رفتوآمدهای مکرر و غیرمعقول در راهپلهها یا حیاط مشاع که آرامش همسایه را برهم بزند، میتواند مشمول پیگرد قانونی باشد.
-
۲. حق نور و دید (قواعد مربوط به پنجرهها و حریم ساختمان)
-
پنجرههای مشرف به همسایه:
-
بر اساس ماده ۱۰۰ قانون مدنی، نصب پنجره، بالکن یا هرگونه ساختوساز که به حریم خصوصی همسایه تجاوز کند (مثلاً پنجرهای که مستقیماً به حیاط یا اتاق همسایه مشرف باشد) ممنوع است، مگر با رضایت کتبی همسایه.
-
اگر پنجرهای قبل از ساختوساز همسایه وجود داشته باشد، همسایه جدید موظف است حریم آن را رعایت کند (مثلاً دیوار کشی برای حفظ حریم).
-
-
قانون ارتفاع و فاصله ساختمانها:
-
آییننامههای شهرداری معمولاً حداقل فاصله بین دو ساختمان را تعیین میکنند تا سایهاندازی یا کاهش نور طبیعی رخ ندهد.
-
۳. حق استفاده از فضاهای مشاع (قوانین مشاعات ساختمان)
-
پارکینگ، حیاط، راهپله و پشتبام:
-
هیچیک از ساکنان نباید فضای مشاع را بهصورت انحصاری استفاده کنند (مثلاً پارکینگ عمومی را به انباری شخصی تبدیل کنند).
-
تغییر کاربری فضاهای مشترک بدون اجازه مجمع عمومی ساختمان ممنوع است.
-
-
انباشت زباله و وسایل در راهروها:
-
این عمل نهتنها موجب مزاحمت همسایگان میشود، بلکه بر اساس قانون نگهداری ساختمانها، تخلف محسوب شده و شهرداری میتواند با آن برخورد کند.
-
۴. حق ایمنی و بهداشت (تعهدات ناشی از همجواری)
-
نشت آب، گاز و فاضلاب:
-
اگر لولهکشی یا تعمیرات غلط در یک واحد باعث خسارت به همسایه شود، مالک یا مستأجر خاطی مسئول جبران خسارت است (ماده ۳۲۸ قانون مدنی).
-
در صورت امتناع از تعمیر، همسایه میتواند از طریق دادگاه اقدام کند.
-
-
استعمال دخانیات و آلودگی هوا:
-
دود سیگار یا بوهای آزاردهنده (مثل پختوپز با بوی شدید) در صورت ایجاد مزاحمت، قابل شکایت است.
-
۵. حق حریم خصوصی (منع تجسس و تعرض)
-
نصب دوربین در حریم همسایه:
-
هرگونه دوربینگذاری که فضای خصوصی همسایه را نشان دهد، نقض حریم خصوصی و قابل پیگرد قانونی است.
-
-
تجسس در امور شخصی همسایه:
-
استراق سمع، عکسبرداری یا انتشار اطلاعات شخصی همسایه جرم است (ماده ۷۴۲ قانون مجازات اسلامی).
-
۶. حق دسترسی و عبور (حقوق مربوط به معبر و راههای مشترک)
-
اگر ملک شخصی تنها راه دسترسیاش از طریق زمین همسایه باشد، همسایه موظف است حق عبور را بدهد (ماده ۱۷۷ قانون مدنی).
-
مسدود کردن راه مشترک (مثلاً با پارک خودرو یا نصب دیوار) تخلف است.
۷. راههای پیگیری حقوق همسایگی
۱. اخطار کتبی به همسایه متخلف (ترجیحاً با گواهی مدیر ساختمان).
۲. شکایت به شورای حل اختلاف (در مواردی مثل سروصدا یا تجاوز به حریم).
۳. طرح دعوی در دادگاه حقوقی (برای مواردی مثل خسارت مالی یا نقض حریم خصوصی).
۴. مراجعه به کلانتری (در مزاحمتهای فوری مانند تهدید یا سر و صدای غیرقانونی).
حقوق همسایگی در ایران بر پایه قانون مدنی، قانون مجازات اسلامی و مقررات شهرداری استوار است و رعایت آن برای حفظ نظم اجتماعی ضروری است. در صورت بروز اختلاف، بهترین راهحل، گفتوگوی مسالمتآمیز و در صورت عدم نتیجه، مراجعه به مراجع قضایی است.
قسمتهای مشترک یا مشاع در ساختمانها، فضاها و تاسیساتی هستند که به طور اشتراکی در اختیار همهی ساکنین یا مالکان قرار دارند و استفادهی فردی از آنها بدون رضایت دیگران ممکن نیست.
بخشهایی که معمولاً مشاع محسوب میشوند:
- راهروها و پلهها
- آسانسورها و موتورخانه
- حیاط، پشتبام و پارکینگهای بدون سند مجزا
- در و پنجرههای بیرونی ساختمان
- سیستمهای لولهکشی، برق، گاز و فاضلاب اصلی
- درختان و فضای سبز اطراف ساختمان
- سالن اجتماعات، انباریهای عمومی، لابی و سرایداری
نکاتی دربارهی مالکیت مشاع:
- هیچکس اجازه ندارد بدون هماهنگی، در قسمتهای مشاع تغییر ایجاد کند (مثل نصب انبار در پارکینگ مشترک یا تغییر دکور راهرو).
- هزینههای نگهداری و تعمیرات این قسمتها (مثل رنگآمیزی راهپله یا تعمیر آسانسور) بر عهدهی همهی ساکنین است و معمولاً از طریق شارژ ساختمان پرداخت میشود.
- استفاده از قسمتهای مشاع باید بدون مزاحمت برای دیگران باشد؛ مثلاً نمیتوان پشتبام را فقط بهصورت شخصی برای مهمانی یا نگهداری وسایل اشغال کرد.
در قانون تملک آپارتمانها در ایران هم بهصورت دقیق به نحوهی استفاده، تقسیم هزینهها و حدود اختیارات در قسمتهای مشاع پرداخته شده
حریم خصوصی از منظر حقوقی در نظام حقوقی ایران
۱. تعریف حریم خصوصی
حریم خصوصی (Right to Privacy) به حق افراد در محفوظ نگه داشتن زندگی شخصی، اطلاعات، ارتباطات و فضای خصوصی خود از تعرض دیگران اشاره دارد. این حق در قوانین ایران هرچند به صورت پراکنده، ولی مورد حمایت قرار گرفته است.
۲. مبانی قانونی حریم خصوصی در ایران
الف) قانون اساسی
-
اصل ۲۲ قانون اساسی:
“حیثیت، جان، مال، حقوق، مسکن و شغل اشخاص از تعرض مصون است مگر در مواردی که قانون تجویز کند.”
(این اصل به طور ضمنی به حریم خصوصی اشاره دارد.) -
اصل ۲۵ قانون اساسی:
“بازرسی و نرساندن نامهها، ضبط و فاش کردن مکالمات تلفنی، افشای مخابرات تلگرافی و تلکس، سانسور، عدم مخابره و نرساندن آنها، استراق سمع و هرگونه تجسس ممنوع است مگر به حکم قانون.”
ب) قانون مجازات اسلامی
-
ماده ۵۷۴:
“هرکس به وسیله سامانههای رایانهای یا مخابراتی، صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف کند و آن را منتشر دهد، به حبس یا جزای نقدی محکوم میشود.” -
ماده ۷۴۲:
“هرکس بدون رضایت شخص، به حریم خصوصی او در محل سکونت یا اماکن خصوصی تجاوز کند، به مجازات نقدی یا شلاق محکوم میشود.” -
ماده ۷۴۴:
“نصب یا استفاده از تجهیزات دریافت یا انتقال صدا یا تصویر در حریم خصوصی افراد بدون رضایت آنها جرم است.”
ج) قانون جرایم رایانهای
-
ماده ۱۶:
“دسترسی غیرمجاز به دادههای شخصی دیگران جرم است.” -
ماده ۱۷:
“شنود و دریافت غیرمجاز ارتباطات خصوصی الکترونیکی جرم محسوب میشود.”
د) قانون مدنی
-
ماده ۱۵۲:
“هرگونه تعرض به حقوق مالکیت معنوی و شخصی افراد ممنوع است.”
۳. مصادیق نقض حریم خصوصی
-
تجسس در زندگی شخصی (مثلاً بررسی پیامهای خصوصی دیگران)
-
نصب دوربین در محلهای خصوصی بدون اجازه
-
انتشار تصاویر یا اطلاعات شخصی بدون رضایت فرد
-
استراق سمع مکالمات تلفنی یا حضوری
-
ورود غیرقانونی به ملک یا حریم شخصی دیگران
۴. ضمانت اجرای نقض حریم خصوصی
-
جریمه نقدی (طبق مواد ۷۴۲ و ۷۴۴ قانون مجازات اسلامی)
-
حبس تعزیری (در موارد شدید مثل انتشار تصاویر خصوصی)
-
پرداخت دیه (در صورت افشای اسرار پزشکی یا مالی)
-
جبران خسارت معنوی (طبق قانون مسئولیت مدنی)
۵. استثنائات محدودکننده حریم خصوصی
-
دستور قضایی (مثلاً برای استراق سمع در پروندههای امنیتی)
-
قوانین خاص (مثل بازرسی مسافران در فرودگاهها)
-
رضایت شخص (اگر فرد داوطلبانه حریم خود را باز کند)
۶. رویه قضایی ایران در مورد حریم خصوصی
-
پروندههای مربوط به انتشار تصاویر خصوصی: معمولاً منجر به محکومیت حبس یا جریمه سنگین میشود.
-
نصب دوربینهای مخفی: در صورت شکایت، دادگاه دستور جمعآوری آنها را صادر میکند.
-
هک ایمیل و حسابهای کاربری: مشمول مجازات سنگین تحت قانون جرایم رایانهای است.
۷. راههای پیگیری نقض حریم خصوصی
۱. شکایت به پلیس فتا (در موارد سایبری)
۲. طرح دعوی در دادگاه حقوقی یا کیفری
۳. درخواست جبران خسارت معنوی
۸. نتیجهگیری
حریم خصوصی در حقوق ایران هرچند به صورت پراکنده، ولی مورد حمایت قانون است. نقض آن میتواند هم جنبه کیفری (حبس/جریمه) و هم حقوقی (جبران خسارت) داشته باشد. با گسترش فضای مجازی، اهمیت این حق بیشتر شده و قوانین جدیدی نیز در حال تصویب است
آدرس ما : تهران _ خیابان انقلاب _ نرسیده به میدان فردوسی _ کوچه نیائی _ پلاک ۷/۱ _ دفتر وکالت
مسیر از راه حمل و نقل عمومی : شما با استفاده از ایستگاه مترو ی فردوسی میتوانید آسان تر به دفتر وکالت ما تشریف بیاورید