واخواست سفته ۱۰ روز بعد از تاریخ سررسید ان بوده و با سپری گردیدن ۱۰ روز از ارزش سند تجاری خالی و به یک سند عادی تبدیل میگردد.

  سفته چیست؟سندی است که به موجب آن امضا کننده تعهد می کند مبلغی در موعد معین یا عندالمطالبه در وجه حامل یا شخص معین و یا به حواله کرد آن شخص پرداخت کند.

مشاوره حقوقی رایگان ( حق الوکاله پایان کار )

۸۳ 944 ۸۳ 0912

نشانی دفتر وکالت ما :

تهران میدان فردوسی نرسیده به استاد نجات اللهی کوچه نیائی پلاک ۷ ممیز یک دفتر وکالت و مشاوره حقوقی رایگان

 

ارکان سفته:

صادر کننده که متعهد اصلی سند است: شخصی است که سفته را صادر و امضا کرده است

ظهر نویس سفته (انتقال گیرنده):شخصی است که ید مابعد صادر کننده و ید ما قبل دارنده می‌باشد

ضامن سفته: شخصی است که میتواند از صادر کننده و یا انتقال گیرنده بابت پرداخت وجه سفته ضمانت کند

دارنده سفته : شخصی است که در حال حاضر سفته در ید وی بوده و می‌تواند از تمام حقوق سفته بهره مند شود

  سفته بابت ضمانت انجام تعهد؛چنانچه سفته ای را برای ضمانت یا تضمین انجام تعهدی به کسی می دهید حتما این کار را در یکی از دفترخانه های اسناد رسمی انجام دهید و از وی رسید بگیرید که از چه بابت سند را به وی سپرده اید این کار را شما از مشکلات بعدی در دادگاه آسوده خاطر می کند

ماده ۳۰۸شرایط سفته؛سفته علاوه بر امضا یا مهر باید دارای تاریخ و متضمن مراتب ذیل باشد:

۱- مبلغی که باید تأدیه شود با تمام حروف

۲- گیرنده وجه

۳- تاریخ پرداخت

. عدم رعایت این نکات، باعث می شود که سفته، دیگر سند تجاری نباشد، یک سند عادی تلقی شود و از مزایای سند تجاری بودن، محروم شود. در قانون سفته، نحوه صدور سفته، به ترتیب زیر است:

نوشتن مبلغ معین: بر روی هر برگه سفته، مبلغ سفته، نوشته شده است.این مبلغ نوشته شده در سفته، سقف اعتبار آن را مشخص می کند. اما وجود این مبلغ، نباید باعث شود صادر کننده سفته، نتواند مبلغ مورد نظر خود را بر روی آن درج کند؛ صادر کننده، می تواند تا سقف مبلغ اسمی سفته، به تعیین مبلغ بپردازد. مبلغ سفته، باید به حروف نوشته شود. نوشتن مبلغ سفته به حروف، مانع از سوء استفاده از سفته، خواهد شد.

نوشتن تاریخ صدور سفته: صادر کننده، باید، طبق قانون سفته، تاریخ صدور سفته را قید کند، در غیر این صورت، سند ، ارزش تجاری خود را از دست می دهد. تاریخ صدور، باید شامل روز، ماه و سال باشد و بهتر است که با حروف هم نوشته شود. سفته بدون تاریخ، در مواردی، مثل مشخص نبودن تاریخ صدور، سبب می شود، سفته، یک سند عادی محسوب شود.

نوشتن نام گیرنده: الزامأ باید نام گیرنده وجه یا طلبکار، در سفته، نوشته شود. اگر نام گیرنده در سفته، نوشته نشود، سفته، در وجه حامل، محسوب می شود و این یعنی، کسی که سند در دست او باشد، می تواند وجه آن را از هر کدام از مسئولین مطالبه کند.

نوشتن تاریخ پرداخت سفته: در سفته، باید تاریخ پرداخت قید شود. در صورتی که تاریخ پرداخت سفته، تعیین نشود، سفته، حال خواهد بود و دارنده سفته، هر زمان بخواهد، می تواند آن را مطالبه کند. بهتر است تاریخ را هم، به عدد و هم به حروف بنویسید .

درج امضا یا مهر صادر کننده: امضا و مهر صادر کننده، به این معنی است که بدهکار بودن خود را تایید می کند. درج تمام این موارد در سفته، توسط خود صادر کننده، ضروری است و بدون درج مهر یا امضا، سفته اعتبار خود به عنوان یک سند را از دست می دهد.

ماده ۳۰۹قوانین مربوط به سفته؛تمام مقررات راجع به بروات تجارتی در مورد سفته نیز لازم‌الرعایه است

آثار ظهر نویسی:به خاطر داشته باشید چنانچه سفته ای با ظهرنویسی به شما منتقل شد و شما نیز آن را انتقال دادید،شما به همراه تمامی امضاکنندگان این سند مسئولیت تضامنی در برابر دارنده دارید و باید تمام مبلغ سند را بپردازید ولی حق رجوع به امضا کنندگان قبل از خود را دارا هستید اگر متمایل به انتقال گرفتن سفته هستید می توانید برای ضمانت آن ضامن بخواهید ضامن پشت سند را امضا و ظهر نویسی می کند امکان وصول مبلغ سفته از ضامن هم وجود دارد

 حقوق دارنده سفته: ۱_اقامه دعوی بر علیه یک یا چند نفر از مسئولین موجب اسقاط حق رجوع به سایر مسئولین برات نیست،اقامه کننده دعوی ملزم نیست ترتیب ظهرنویسی را از حیث تاریخ رعایت کند.

۲_توجه داشته باشید که دارنده سفته می تواند مجتمعأ یا منفردا به هر یک از ظهر نویسان مراجعه کند و همین حق را هر یک از ظهر نویسان نسبت به ایادی ماقبل خود دارند.

مسولیت ضامن سفته ! ضامنی که ضمانت برات دهنده یا محال علیه را با ظهر نویسی بر عهده گرفته فقط با کسی مسئولیت تضامنی دارد که از او ضمانت نموده است

درصورتی که بدهکار سفته ادعای اعسار به تقسیط نماید در صورت اثبات و احراز،محکوم به پرداخت اقساطی بدهی موضوع وجه سفته میشود

 واخواست چیست ؟اگر صادر کننده سفته در تاریخ سررسید مبلغ تعیین شده را پرداخت نکند شخص دارنده سفته اعتراض خود را از طریق واخواست سفته در مدت ۱۰ روز از تاریخ مقرر اعلام می کند شخص طلبکار از طریق دادگاه اقدام به تنظیم و ارسال واخواست سفته میکند

 تعریف واخواست: واخواست شکایتی است که دارنده سفته علیه صادر کننده مبنی بر اینکه سفته در سررسید آن پرداخت نشده انجام می دهد و برای توقیف اموال صادر کننده ضروری است از آنجایی که این اعتراض باید به صادرکننده اطلاع داده شود واخواست در برگه های چاپی که از طرف مرجع قضایی تایید تهیه شده تنظیم می گردد علاوه بر این بانک‌ها نیز واخواست نامه های چاپی مخصوصی دارند

تکالیف دارنده سفته

اگر متعهد سفته در سررسید از پرداخت مبلغ مندرج در آن امتناع کند ، دارنده سفته مکلف است به موجب نوشته ای که واخواست یا اعتراض عدم تادیه نامیده می شود ، ظرف مدت ۱۰ روز از تاریخ وعده سفته اعتراض خود را اعلام کند که برای واخواست به مجتمع قضایی مراجعه و نسبت به تنظیم و ارسال آن برای صادرکننده سفته اقدام می کند و از تاریخ واخواست ظرف مدت یک سال برای کسی که سفته را در ایران صادر کرده و مدت ۲ سال برای کسانی که سفته را در خارج از ایران صادر کرده اند ، طبق مواد ۲۸۶ و ۲۸۷ قانون تجارت اقامه دعوی کند. در صورتی که دارنده سفته به تکالیف قانونی خود اقدام نکند ، حق اقامه دعوی علیه پشت نویس ، ضامن پشت نویس را ندارد و از امتیازات اسناد تجاری بهره مند نمی شود.

 راههای وصول وجه سفته

از طریق اجرای اسناد رسمی : چون سفته از اسناد لازم الاجراست ، در صورتی که دارنده به وظایف قانونی خود عمل کرده باشد ، می تواند علیه صادرکننده ، پشت نویس و ضامن به اجرای اسناد رسمی واقع در اداره ثبت مراجعه و تقاضای توقیف اموال بلامعارض اشخاص فوق و وصول طلب خود را کند.

از طریق مراجع قضایی دادگستری : دارنده سفته با تقدیم دادخواست حقوقی علیه یک یا تمام مسوولان سند تجاری اقامه دعوی می کند و در صورتی که به محکومیت قطعی صادرکننده منجر شود و اگر اموالی از محکوم تحصیل نشود، می تواند به استناد قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی تقاضای بازداشت شخص محکوم را کند.

سفته یک  ابزار کلیدی در تجارت و حقوق ایران

سفته (Bill of Exchange یا Promissory Note) به عنوان یکی از مهم‌ترین اسناد تجاری در نظام حقوقی و اقتصادی ایران، نقشی حیاتی در تسهیل معاملات، تضمین تعهدات و تأمین مالی کوتاه‌مدت ایفا می‌کند.

این سند، ابزاری مبتنی بر اعتماد و ضمانت قانونی است که به دارنده آن این حق را می‌دهد که در سررسید مقرر، مبلغی مشخص را از صادرکننده مطالبه نماید.

در عصر حاضر که گردش سرمایه و تعهدات مالی پیچیدگی‌های خاص خود را یافته است، شناخت دقیق ماهیت حقوقی سفته، شرایط شکلی آن، و مسیرهای قانونی مطالبه‌اش، برای فعالان اقتصادی، تجار و حقوقدانان ضروری است.

قانون تجارت جمهوری اسلامی ایران، به‌ویژه مواد ۲۹۲ تا ۳۱۰، چارچوب قانونی حاکم بر سفته را مشخص کرده است. سفته نه تنها یک ابزار پرداخت، بلکه یک وثیقه قوی محسوب می‌شود که در صورت عدم ایفای تعهد، مسیرهای قانونی متمایزی را برای دارنده فراهم می‌آورد که غالباً سریع‌تر از دعاوی حقوقی عادی است.

اهمیت این سند به‌ویژه در معاملات بین‌الملل و همچنین در قراردادهای داخلی برای تضمین حسن اجرای تعهدات قراردادهای بلندمدت، انکارناپذیر است. 

بخش اول : سفته چیست و چه کاربردی دارد؟

تعریف دقیق سفته بر اساس قانون تجارت

سفته، سندی است که به موجب آن یک نفر (صادرکننده یا ظهرنویس)، تعهد می‌کند که در تاریخ یا سررسید معین، مبلغی معین را به دیگری (مُسْتَفید یا دارنده) یا به حواله‌کرد وی بپردازد.

مطابق ماده ۲۹۲ قانون تجارت، سفته سندی است که توسط آن صادرکننده، تعهد می‌نماید که مبلغی را در زمان یا عندالمطالبه به دیگری بپردازد.

برخلاف برات که یک سند سه طرفه است (صادرکننده، برات‌گیر و دارنده)، سفته ذاتاً یک سند دو طرفه است که شامل صادرکننده (متعهد اصلی) و دارنده (متعهد له) می‌باشد.

با این حال، قابلیت ظهرنویسی سفته، آن را به سندی انتقالی تبدیل می‌کند که ممکن است در جریان معاملات، طرفین دیگری نیز به آن اضافه شوند.

کاربردهای اصلی سفته

سفته به دلیل سهولت نسبی در تنظیم و اعتبار قانونی، در موارد متعددی مورد استفاده قرار می‌گیرد:

تضمین قراردادها و تعهدات: در پروژه‌های عمرانی، قراردادهای خرید و فروش عمده، یا قراردادهای خدماتی، سفته به عنوان تضمینی برای اجرای صحیح مفاد قرارداد، مبلغی از سوی پیمانکار یا فروشنده به کارفرما ارائه می‌شود.

تضمین تسهیلات بانکی و مالی: بانک‌ها و مؤسسات مالی عموماً برای اعطای وام‌های کوتاه‌مدت، سفته‌های متعدد را به عنوان وثیقه نقدی یا تعهد پرداخت دریافت می‌کنند.

پرداخت بدهی‌های تجاری: در مواقعی که امکان پرداخت نقدی بدهی در لحظه وجود ندارد، صادرکننده سفته‌ای با سررسید مشخص تنظیم می‌کند تا بدهی خود را به صورت آتی تضمین نماید.

انواع سفته از نظر زمان پرداخت

سفته‌ها از نظر زمان پرداخت به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند که کاربردهای متفاوتی دارند:

سفته عندالمطالبه (Payable on Demand): این نوع سفته، در هر زمانی پس از صدور، قابل مطالبه است، مگر آنکه صریحاً شرط دیگری ذکر شده باشد. در صورت عدم درج تاریخ سررسید، قانوناً سفته به صورت عندالمطالبه تلقی می‌شود.

سفته مدت‌دار (Time Draft): سفته‌ای است که تاریخ سررسید مشخصی برای پرداخت دارد (مثلاً سه ماهه، شش ماهه). در این حالت، دارنده نمی‌تواند قبل از فرارسیدن تاریخ مذکور، وجه آن را مطالبه نماید؛ مگر با توافق صادرکننده.

بخش دوم: تمایز سفته با سایر اسناد تجاری (چک، برات، فته طلب)

در حوزه اسناد تجاری، تمایز میان سفته و سایر ابزارهای پرداخت، از اهمیت حقوقی بالایی برخوردار است، زیرا هر کدام تابع مقررات خاصی هستند.

تفاوت سفته و برات

هرچند سفته و برات هر دو از اسناد لازم‌الاجرا محسوب می‌شوند، تفاوت‌های اساسی در ساختار و طرفین آن‌ها وجود دارد:

تعداد طرفین: برات یک سند سه طرفه است: صادرکننده (Sāhab)، برات‌گیر (Acceptor) که معمولاً باید شخص ثالثی باشد و دارنده (Payee). در مقابل، سفته یک سند دو طرفه است که صادرکننده مستقیماً متعهد به پرداخت است.

مستند بودن: برات ممکن است در مواردی نیازمند قبول (Acceptance) از سوی برات‌گیر باشد تا صادرکننده از تعهد اولیه خود آزاد شود (اگرچه در بسیاری از موارد، اصل بر تعهد برات‌گیر است).

سفته نیاز به قبولی ندارد، زیرا صادرکننده خود متعهد اصلی است.

مقررات خاص: برات دارای مقررات سخت‌گیرانه‌تری در خصوص ارائه جهت قبولی و واخواست است که سفته فاقد برخی از آن‌هاست.

اشاره به فته طلب: در عرف حقوقی قدیمی ایران، گاهی سفته را «فته طلب» نیز می‌نامیدند؛ این نام‌گذاری بیشتر اشاره به ماهیت «طلب» داشتن دارنده از صادرکننده دارد و در حال حاضر اصطلاح رسمی سفته رایج‌تر است.

تفاوت سفته و چک

تفاوت اصلی سفته و چک در ضمانت اجرا و شکل ظاهری آن‌ها نهفته است:

ویژگی سفته چک شکل ظاهریسند چاپی دولتی یا فرم عادی قابل تهیه از بانک‌ها یا دفاتر پستی.سند رسمی چاپی صادر شده توسط بانک‌ها (فرم مخصوص چک).

جنبه کیفری در صورت عدم پرداخت، فاقد مجازات کیفری مستقیم است (صرفاً سند حقوقی است).

در صورت برگشت خوردن (عدم موجودی)، دارای مجازات کیفری (جرم صدور چک بلامحل) است.

مبلغ صادرکننده می‌تواند مبلغ دلخواه را قید کند.محدود به مبلغ موجود در حساب بانکی صادرکننده.تضمینتعهد نویسنده به پرداخت آتی.دستور پرداخت آنی صادرکننده به بانک.قابلیت استفادهبیشتر برای اعتبارات و تعهدات بلندمدت‌تر.ابزار اصلی پرداخت در معاملات روزمره.

مزایای سفته برای دارنده:

سرعت نسبی در فرآیند واخواست و استفاده از مسیرهای حقوقی سریع‌تر نسبت به دعاوی مدنی عادی.

معایب سفته برای صادرکننده: سفته برخلاف چک، فاقد قابلیت پیگیری کیفری است، اما در صورت واخواست، فرآیند توقیف اموال و اجراییات آن به شدت جدی است.

بخش سوم: الزامات ظاهری، تهیه و سفته الکترونیکی

برای آنکه سفته از اعتبار سند تجاری برخوردار باشد، باید دارای شرایط شکلی خاصی باشد که در ماده ۲۹۲ قانون تجارت ذکر شده است.

نقص در این شرایط می‌تواند سفته را از اعتبار اسناد تجاری خارج ساخته و آن را صرفاً به یک سند بدهی عادی تبدیل کند.

شرایط شکلی سفته

قید کلمه “سفته” یا “برات” (در صورتی که به عنوان سفته استفاده شود): باید صراحتاً در متن سند قید شود که این سند یک سفته است.

تعهد پرداخت مبلغ معین: مبلغ باید به عدد و حروف قید شود و در صورت تفاوت بین عدد و حروف، حروف ملاک است.

نام گیرنده (مُسْتَفید): باید نام و نام خانوادگی یا عنوان شخص ثالثی که وجه باید به او پرداخت شود، قید گردد.

تاریخ صدور: تاریخ دقیق تنظیم سفته.

محل پرداخت: محلی که تعهد باید در آنجا ایفا شود.

تاریخ سررسید (موعد پرداخت): اگر این تاریخ قید نشود، سفته عندالمطالبه تلقی می‌شود.

محل صدور: محلی که سفته در آنجا صادر شده است.

امضا یا مهر صادرکننده: امضای شخصی که تعهد پرداخت را می‌پذیرد، الزامی است.

تهیه سفته

سفته‌ها به طور سنتی از طریق بانک ملی ایران (نمایندگی صدور اسناد بانکی) یا از طریق دفاتر پستی تهیه می‌شدند. امروزه، با پیشرفت‌های تکنولوژی، دولت و سیستم بانکی به سمت الکترونیکی کردن این فرآیند حرکت کرده‌اند.

معرفی سفته الکترونیکی (سفته الکترونیکی)

سفته الکترونیکی یکی از تحولات نوین در نظام اسناد تجاری ایران است که بر اساس مصوبات بانک مرکزی و با هدف کاهش جعل، افزایش سرعت و تسهیل فرآیند صدور و انتقال اسناد، راه‌اندازی شده است.

تعریف و مزایا: سفته الکترونیکی یک سند مبتنی بر فناوری اطلاعات است که تمامی مشخصات سفته کاغذی را داراست اما به صورت دیجیتال صادر و ثبت می‌شود.

امنیت بالا: به دلیل استفاده از سامانه‌های متمرکز و امضای الکترونیک، ریسک جعل به شدت کاهش می‌یابد.

سهولت انتقال: ظهرنویسی و انتقال مالکیت آن از طریق سامانه به سادگی انجام می‌شود.

قابلیت استعلام: دارنده می‌تواند به راحتی اصالت سند را از طریق سیستم استعلام نماید.

کاهش هزینه‌ها: حذف مراحل فیزیکی صدور و نگهداری.

نحوه کارکرد سفته الکترونیکی منوط به احراز هویت صادرکننده از طریق سامانه‌های احراز هویت الکترونیکی و ثبت در سامانه مشخص (مانند سامانه صیاد برای چک‌ها یا سامانه‌های مرتبط با بانک مرکزی برای سفته‌ها) است.

بخش چهارم: مراحل مطالبه و واخواست سفته

مهم‌ترین وجه تمایز سفته از یک سند بدهی عادی، قابلیت واخواست آن است. واخواست فرایندی است که دارنده را قادر می‌سازد تا در صورت امتناع صادرکننده، حقوق تضامنی خود علیه ظهرنویسان و ضامن‌ها را حفظ نماید.

نکول سفته (عدم پرداخت)

نکول به معنای امتناع صادرکننده یا کسی که سفته به او ابلاغ شده است (در صورت قبولی)، از پرداخت وجه سفته در سررسید مقرر است. نکول می‌تواند به صورت صریح (اظهار عدم پرداخت) یا ضمنی (عدم حضور در موعد مقرر) رخ دهد.

واخواست سفته: ضرورت قانونی

واخواست سندی رسمی است که به موجب آن دارنده سفته، نکول سفته را رسماً اعلام می‌کند و این نکول را به اطلاع صادرکننده و سایر مسئولین سفته می‌رساند.

مرجع قانونی واخواست: واخواست باید توسط دفتر اسناد رسمی یا دادگاه انجام شود. مرجح است که واخواست از طریق دفتر اسناد رسمی تنظیم گردد، چرا که این کار سریع‌تر است و نماینده رسمی دولت آن را ثبت می‌کند.

مهلت و موعد واخواست :

مهم‌ترین نکته در مورد واخواست، رعایت مهلت قانونی آن است:

مهلت واخواست: دارنده سفته باید ظرف ده روز کامل از تاریخ سررسید سفته، اقدام به واخواست نماید.

اگر سررسید سفته “عندالمطالبه” باشد، مهلت ده روزه از روز ارائه سفته به صادرکننده (جهت پرداخت) شروع می‌شود.

اگر سررسید مشخص باشد، مهلت ده روزه از روز بعد از تاریخ سررسید آغاز می‌شود.

آثار عدم واخواست

رعایت مهلت ده روزه برای واخواست حیاتی است؛ زیرا:

حفظ حقوق تضامنی: تنها در صورتی که سفته به موقع واخواست شود، دارنده حق دارد علیه ظهرنویسان و ضامن سفته اقامه دعوی نماید و آن‌ها را به صورت تضامنی ملزم به پرداخت کند.

سفته به سند عادی تبدیل می‌شود: اگر سفته واخواست نشود، دارنده حق رجوع به ظهرنویسان و ضامن‌ها را از دست می‌دهد و سفته صرفاً به عنوان یک سند بدهی عادی باقی می‌ماند. در این حالت، دارنده فقط می‌تواند علیه صادرکننده اصلی طرح دعوی حقوقی عادی (مطالبه وجه) کند که ممکن است مستلزم اثبات منشأ بدهی و مراحل طولانی‌تری باشد.

اقدامات پس از واخواست

پس از واخواست، دارنده باید برای وصول وجه اقدام کند. اگر واخواست در دفتر اسناد رسمی تنظیم شده باشد، دارنده می‌تواند با استفاده از نمونه واخواست‌نامه و ارائه سفته واخواست شده به دادگاه، دادخواست حقوقی مطالبه وجه سفته را مطرح نماید.

بخش پنجم: ابعاد حقوقی و قضایی

وقتی سفته وارد فرآیند قضایی می‌شود، مسیر پیگیری و ضمانت‌های اجرایی آن مشخص می‌گردد.

نحوه مطالبه سفته در صورت عدم پرداخت (پس از واخواست)

پس از واخواست به موقع، دارنده می‌تواند مراحل زیر را طی کند:

طرح دادخواست حقوقی: تنظیم دادخواست با موضوع مطالبه وجه سند تجاری (سفته واخواست شده) در دادگاه صالح.

توقیف اموال: به دلیل اعتبار سند تجاری، دادگاه می‌تواند پس از رؤیت سفته و واخواست‌نامه، دستور تأمین خواسته و توقیف موقت اموال صادرکننده (و در صورت لزوم، ظهرنویسان) را صادر نماید.

صدور حکم: پس از رسیدگی، دادگاه حکم بر محکومیت صادرکننده (و سایر مسئولین در صورت رعایت تشریفات) به پرداخت وجه سفته به علاوه خسارات تأخیر تأدیه و هزینه‌های قانونی صادر خواهد کرد.

هزینه دادرسی

هزینه دادرسی در دعاوی مبتنی بر اسناد تجاری (شامل سفته و برات) تابعی از ارزش مبلغ سفته است. بر اساس قوانین آیین دادرسی مدنی، دعاوی مالی به دو دسته دعاوی با نصاب مشخص (تا سقف دویست ملیون ریال در مرحله بدوی در دادگاه عمومی) و دعاوی بیش از آن تقسیم می‌شوند، که هزینه‌های مربوطه بر اساس درصد مشخصی از مبلغ سفته محاسبه می‌گردد.

بی‌اعتبار شدن سفته (مرور زمان حقوقی)

سفته‌ها مانند سایر اسناد تجاری، مشمول مرور زمان خاصی هستند. بر اساس قانون تجارت:

مرور زمان برای اقامه دعوی علیه صادرکننده: اگر دارنده علیه صادرکننده (و در صورت عدم واخواست علیه وی)، دادخواست خود را ظرف ۵ سال از تاریخ سررسید ارائه ندهد، حق مطالبه حقوقی‌اش ساقط می‌شود.

مرور زمان حقوقی سفته به عنوان سند عادی: اگر سفته واخواست نشود و صرفاً سند بدهی عادی تلقی شود، مرور زمان عمومی حقوقی آن یعنی ۱۰ سال جاری خواهد بود.

حکم جلب و جنبه کیفری سفته

این یک نکته بسیار مهم است: سفته به خودی خود سند کیفری نیست.

بر خلاف چک که صدور آن بدون موجودی جرم است، در مورد سفته، اگر صادرکننده پس از صدور حکم قطعی دادگاه همچنان از پرداخت امتناع ورزد و اثبات شود که وی تمکن مالی دارد و از پرداخت عمدی طفره می‌رود، در مرحله اجرای حکم ممکن است شرایطی فراهم آید که وی به دلیل امکان پرداخت و عدم پرداخت تحت پیگرد (از جمله جلب) قرار گیرد؛ اما این مجازات، مجازات مستقیم صدور سفته بلامحل نیست، بلکه اجرای حکم قطعی دادگاه است.

محکومیت تضامنی ضامن و ظهرنویسان

در صورتی که سفته به موقع واخواست شود، تمام امضاکنندگان سفته (صادرکننده، ظهرنویسان و ضامن) در برابر دارنده سفته، مسئولیت تضامنی خواهند داشت. این بدین معناست که دارنده می‌تواند پس از واخواست، همزمان یا به صورت انفرادی، علیه تمام یا بخشی از آن‌ها اقامه دعوی کرده و تمامی مبلغ را از هر یک از آن‌ها مطالبه نماید.

نقش وکیل سفته و زمان‌بندی رسیدگی

در فرآیند واخواست و به ویژه پس از آن، نقش وکیل متخصص در امور اسناد تجاری حیاتی است. وکیل با اطمینان از رعایت مهلت‌های قانونی (به ویژه ده روز واخواست) و تنظیم صحیح دادخواست، ریسک از دست دادن حقوق تضامنی را از بین می‌برد.

زمان رسیدگی قضایی متغیر است:

تنظیم واخواست: چند روز کاری در دفترخانه.

رسیدگی در دادگاه بدوی (مطالبه وجه سفته): بسته به رویه دادگاه و شلوغی پرونده‌ها، معمولاً بین ۶ ماه تا یک سال و نیم.

اجرای حکم:می‌تواند بسته به میزان اموال محکوم‌علیه، زمان‌بر باشد.

نتیجه‌گیری

سفته به عنوان یک رکن اساسی در نظام اسناد تجاری ایران، ابزاری قدرتمند برای تضمین تعهدات مالی و تسهیل معاملات اعتباری است. ماهیت حقوقی آن، که از تعهد اصلی صادرکننده نشأت می‌گیرد و با قابلیت ظهرنویسی، ضمانت اجرایی قوی‌تری پیدا می‌کند، آن را متمایز می‌سازد.

برای بهره‌مندی کامل از مزایای سفته، رعایت دقیق شرایط شکلی هنگام صدور و مهم‌تر از آن، پایبندی مطلق به مهلت قانونی ده روزه واخواست در صورت نکول، امری حیاتی است. بی‌توجهی به این مهلت، دارنده را از دسترسی به مسئولیت تضامنی ظهرنویسان و ضامن‌ها محروم می‌سازد.

با ظهور سفته الکترونیکی، روند اعتبارسنجی و انتقال مالکیت این سند تسهیل شده و امنیت آن افزایش یافته است، اما اصول حقوقی حاکم بر تعهدات و مسئولیت‌ها همچنان پابرجا خواهد بود. فعالان اقتصادی همواره باید با در نظر گرفتن این ابعاد حقوقی، در تنظیم و نگهداری سفته‌ها نهایت دقت را به عمل آورند تا در صورت بروز اختلاف، مسیر قانونی کم‌هزینه‌تر و سریع‌تری برای وصول مطالبات خود در اختیار داشته باشند.