کمیسیون ماده۱۰۰ قانون شهرداری وظیفه رسیدگی به تخلفات ساختمانی و اضافه بنا در شهر را بعهده داشته و وکیل کمیسیون ماده صد شهرداری با اعتراض به رای کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری در دیوان عدالت اداری موجبات نقض انرا در دیوان عدالت اداری فراهم می اورد .
به اسم خدا
تعریف کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری
کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری، یک نهاد قانونی در ایران است که وظیفه رسیدگی به تخلفات ساختمانی و تغییرات غیرمجاز در ساختمانها را بر عهده دارد. این کمیسیون طبق ماده ۱۰۰ قانون شهرداری تشکیل میشود و به منظور بررسی و صدور حکم در مورد تخلفات مرتبط با ساخت و ساز، مانند احداث بناهای بدون پروانه، ساخت بناهای فراتر از مجوز صادرشده، یا تخریب و تغییرات غیرمجاز در ساختمانها، فعالیت میکند.
ترکیب و اعضای کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری
ترکیب و اعضای کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری طبق قوانین و مقررات مرتبط به شرح زیر است:
عضای کمیسیون معمولاً شامل نمایندگان وزارت کشور، قاضی دادگستری و نماینده شورای اسلامی شهرهستند.
رئیس کمیسیون: رئیس کمیسیون ماده ۱۰۰ معمولاً یکی از مقامات ارشد شهرداری است که از طرف شهرداری منصوب میشود.
نماینده شهرداری: نمایندهای از طرف شهرداری که به عنوان عضو اصلی در کمیسیون حضور دارد و در زمینههای اجرایی و مسائل مرتبط با شهرداری به کمیسیون کمک میکند.
نماینده دادگستری: نمایندهای از دادگستری که به عنوان عضوی مستقل برای اطمینان از رعایت اصول قانونی و حقوقی در تصمیمگیریهای کمیسیون حضور دارد.
کارشناس فنی (مهندس شهرسازی یا مهندس عمران): این فرد به عنوان کارشناس فنی کمیسیون در موضوعات مرتبط با تخلفات ساخت و ساز، مانند بررسی نقشهها و مدارک مربوط به پروژهها و ارزیابی تخلفات ساختمانها، نقش دارد
تصمیمات اعضای کمیسیون
این اعضا با هم در جلسات کمیسیون ماده ۱۰۰ حضور پیدا کرده و پس از بررسی پروندهها و مدارک، تصمیماتی مانند جریمه، دستور توقف یا اصلاح پروژهها، یا حتی دستور تخریب برخی از ساختوسازها را اتخاذ میکنند.
وظایف کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری
کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری وظایف مختلفی در راستای نظارت و مدیریت ساختوسازهای شهری دارد. مهمترین وظایف این کمیسیون عبارتند از:
بررسی تخلفات ساختمانی:
کمیسیون ماده ۱۰۰ وظیفه رسیدگی به تخلفات ساختمانی از جمله ساخت و ساز بدون پروانه، تغییرات غیرمجاز در ساختمانها، یا تجاوز به حریم شهری و خیابانها را بر عهده دارد.
صدور حکم در مورد تخلفات:
پس از بررسی پروندهها، کمیسیون تصمیمگیری میکند و حکم لازم را صادر میکند. این حکم ممکن است شامل جریمههای مالی، دستور توقف ساخت و ساز، یا در مواردی دستور تخریب بنا باشد.
ارزیابی وضعیت پروژههای ساختمانی:
کمیسیون وضعیت پروژههای ساختمانی که تخلف داشتهاند را ارزیابی میکند و در صورتی که ساختوساز از نظر فنی و ایمنی استانداردهای لازم را رعایت نکرده باشد، تصمیماتی نظیر توقف کار یا غیره
تعیین میزان جریمه:
کمیسیون ماده ۱۰۰ به تخلفات ساختمانی جریمههای مالی میدهد. میزان جریمهها بسته به نوع تخلف و میزان تجاوز به قوانین و مقررات شهرداری تعیین میشود. این جریمهها میتوانند به عنوان یک ابزار برای ترغیب افراد به رعایت ضوابط ساختمانی مورد استفاده قرار گیرند.
توقف یا اصلاح پروژههای ساختمانی:
در مواردی که تخلف صورت گرفته، کمیسیون میتواند دستور توقف پروژه را صادر کند تا از ادامه ساختوسازهای غیرمجاز جلوگیری شود. همچنین ممکن است دستور اصلاح نقشه یا پروژه را صادر کرده تا تخلفات رفع گردد.
دستور تخریب ساختمانها:
در صورتی که تخلفات ساختمانی به حدی جدی باشد که اصلاح آن ممکن نباشد یا خطرات ایمنی ایجاد کند، کمیسیون ماده ۱۰۰ میتواند دستور تخریب بنای غیرمجاز را صادر کند.
بررسی درخواستهای اعتراض:
افرادی که به تصمیمات کمیسیون ماده ۱۰۰ اعتراض دارند، میتوانند درخواست تجدید نظر یا بررسی دوباره پرونده را به کمیسیون ارسال کنند. کمیسیون موظف به بررسی این اعتراضات و تصمیمگیری مجدد است.
نظارت بر اجرای تصمیمات:
کمیسیون ماده ۱۰۰ علاوه بر صدور احکام، مسئول نظارت بر اجرای صحیح تصمیمات خود است. این نظارت میتواند شامل پیگیری اجرای جریمهها، نظارت بر توقف یا اصلاح پروژهها و ارزیابی میزان تطابق با ضوابط شهرداری باشد.
بررسی و ارزیابی مسائل مرتبط با شهرسازی و تغییرات منطقهای:
کمیسیون ماده ۱۰۰ باید از نظر فنی و شهرسازی، تغییرات در پروژهها و طرحهای توسعه شهری را بررسی کند تا اطمینان حاصل شود که این تغییرات با برنامهریزی شهری و ضوابط موجود مطابقت دارند.
قوانین و مراحل رسیدگی در کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری
مراحل رسیدگی در کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری به طور کلی شامل مراحل زیر است:
ثبت شکایت یا گزارش تخلف:
ابتدا تخلف ساختمانی توسط شهرداری، شهروندان، یا مقامات مسئول گزارش یا شناسایی میشود. این گزارش میتواند شامل ساختوساز بدون مجوز، تغییرات غیرمجاز در ساختمانها، یا سایر تخلفات مرتبط با قوانین شهرداری باشد.
تشکیل پرونده و بررسی اولیه:
پس از شناسایی تخلف، شهرداری پرونده تخلف را تشکیل میدهد و مدارک و مستندات لازم، مانند نقشههای ساختمانی، تصاویر، یا گزارشات کارشناسی را جمعآوری میکند.
ارسال پرونده به کمیسیون ماده ۱۰۰:
پس از تکمیل پرونده، شهرداری پرونده تخلف را به کمیسیون ماده ۱۰۰ ارسال میکند. کمیسیون پس از دریافت پرونده، تاریخ جلسه رسیدگی را تعیین میکند.
جلسه رسیدگی کمیسیون:
در تاریخ معین، کمیسیون ماده ۱۰۰ تشکیل جلسه میدهد. در این جلسه، اعضای کمیسیون (رئیس کمیسیون، نماینده شهرداری، نماینده دادگستری و کارشناس فنی) به بررسی تخلف پرداخته و از طرفین (مالک یا نماینده قانونی آن، شهرداری و دیگر ذینفعان) دفاعیات یا توضیحات را میشنوند.
تصمیمگیری و صدور حکم:
پس از بررسی تمامی مدارک و دفاعیات، کمیسیون تصمیم میگیرد. این تصمیم میتواند شامل موارد زیر باشد:
صدور جریمه مالی
دستور توقف یا اصلاح پروژه
دستور تخریب بنا یا تغییرات غیرمجاز
دیگر تصمیمات مربوط به اصلاح وضعیت تخلف
ابلاغ حکم به طرفین:
پس از صدور حکم، نتیجه رسیدگی و تصمیمات کمیسیون به مالک یا نماینده قانونی آن ابلاغ میشود. در این مرحله، مالک موظف به اجرای تصمیمات کمیسیون است.
امکان اعتراض و تجدید نظر:
در صورتی که مالک یا طرفین دیگر به حکم کمیسیون اعتراض داشته باشند، میتوانند از طریق مراجع قضائی یا درخواست تجدید نظر در کمیسیون، به تصمیمات کمیسیون اعتراض کنند.
اجرای حکم:
پس از اتمام مراحل رسیدگی و اعتراضات (در صورت وجود)، حکم کمیسیون اجرایی میشود. این ممکن است شامل پرداخت جریمه، توقف یا اصلاح ساختوساز، یا تخریب بنا باشد. نظارت بر اجرای حکم بر عهده شهرداری است.
تخلفاتی که در کمیسیون ماده ۱۰۰ بدان پرداخته می شود
کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری به بررسی و رسیدگی به تخلفات ساختمانی میپردازد. برخی از تخلفات رایج که در این کمیسیون بررسی میشوند عبارتند از:
ساخت و ساز بدون پروانه یا مجوز شهرداری:
هرگونه ساخت و ساز یا تغییرات در ساختمانها بدون دریافت مجوز رسمی از شهرداری، یکی از اصلیترین تخلفات است که در کمیسیون ماده ۱۰۰ بررسی میشود.
تجاوز به حریم معابر و خیابانها:
ساختوسازهایی که در حریم معابر یا خیابانها انجام میشوند و برخلاف ضوابط شهرسازی هستند، در این کمیسیون رسیدگی میشوند.
ساختوساز فراتر از مساحت مجاز:
گاهی اوقات مالکین بهطور غیرمجاز مساحت ساختمان خود را بیشتر از مقدار مجاز در پروانه ساخت افزایش میدهند.
تغییر کاربری غیرمجاز:
تغییر کاربری ساختمان از آنچه که در پروانه ساخت ذکر شده، مثلاً تبدیل ساختمان مسکونی به تجاری یا اداری بدون مجوز، یکی دیگر از تخلفات قابل رسیدگی در کمیسیون ماده ۱۰۰ است.
ساختوساز در زمینهای غیرمجاز یا با کاربری غیرمجاز:
ساخت و ساز در زمینهایی که طبق طرحهای شهری، کاربری خاصی دارند (مثل زمینهای زراعی، حفاظتی یا فضای سبز)، اما بدون رعایت ضوابط، انجام میشود.
عدم رعایت ضوابط فنی و ایمنی در ساختوساز:
تخلفاتی که در آنها اصول فنی و ایمنی در ساختوساز رعایت نشده باشد، مانند عدم استفاده از مصالح استاندارد یا رعایت نکردن قوانین ایمنی در برابر زلزله.
نحوه محاسبه جریمه در کمیسیون ماده ۱۰۰
در کمیسیون ماده ۱۰۰ قانون شهرداری، جریمهها بهطور کلی برای تخلفات ساختمانی در نظر گرفته میشود. این جریمهها معمولاً بهصورت نقدی و براساس نوع تخلف و متراژ بنا محاسبه میشوند.
نحوه محاسبه جریمه در کمیسیون ماده ۱۰۰ به طور کلی شامل موارد زیر است:
(متراژ بنای تخلف ضربدر ارزش معاملاتی منطقه ضربدر ضریب تخلف)
تخلفات مختلف: کمیسیون ماده ۱۰۰ میتواند تخلفات مختلفی را مورد بررسی قرار دهد از جمله:
تخلف در نوع کاربری
اضافهکردن فضا به ساختمان
رعایت نکردن مقررات ایمنی
نقض ضوابط شهری
افزایش جریمه در صورت تکرار تخلف: در برخی موارد، اگر تخلفی مجدداً در یک منطقه یا ملک رخ دهد، جریمه ممکن است بیشتر از تخلفات قبلی باشد.
توجه داشته باشید که جریمهها در کمیسیون ماده ۱۰۰ میتواند بسته به نظر اعضای کمیسیون و موارد خاص تغییر کند. برای تعیین دقیق جریمه می توان به شهرداری منطقه مربوطه مراجعه کرد تا جزئیات محاسبه دقیق تخلفات دقیق مشخص شود.
نحوه اجرای حکم در کمیسیون ماده ۱۰۰
نحوه اجرای حکم در کمیسیون ماده ۱۰۰ قانون شهرداری به این صورت است که پس از صدور رای و تعیین جریمه، اگر فرد تخلفکننده نسبت به رای صادره اعتراض نکند یا اعتراض او رد شود، باید حکم اجرا شود. مراحل اجرای حکم معمولاً شامل موارد زیر است:
(ابلاغ حکم-پرداخت جریمه-اجرای دستور تخریب یا اصلاح -اعتراض و درخواست مهلت- اقدامات اجرایی توسط شهرداری- تخریب یا رفع تخلف)
ADL724.COM
DAD724.COM
VAKIL724.COM
اگر ساختمانی برخلاف اصول شهرسازی ساخته شود یا بنای بدون پروانه یا برخلاف پروانه شهرداری احداث شده باشد:
۱-شهرداری موضوع را به کمیسیون ماده ۱۰۰ ارجاع میدهد.
۲-ذینفع ۱۰ روز فرصت دارد تا توضیحات خود را بهصورت کتبی ارائه دهد.
۳-کمیسیون پس از بررسی پرونده و استماع دفاعیات ذینفع، ظرف یک ماه تصمیم مقتضی را اتخاذ میکند
۴-اگر رأی کمیسیون بر قلع تمام یا قسمتی از بنا باشد، مهلت مناسبی به مالک جهت تخریب داده میشود. این مهلت نباید بیشتر از ۲ ماه باشد.
۵-اگر رأی کمیسیون پس از ابلاغ به مالک در مهلت مقرر اجرایی نشود، شهرداری رأساً اقدام به اجرای آن میکند و هزینه آن را نیز مطابق مقررات آییننامه اجرای وصول عوارض، از مالک دریافت میکند.
ساختمان هایی که اضافه بنا در حوزه اراضی مسکونی باشد:
۱-کمیسیون ماده ۱۰۰ میتواند در صورت عدم ضرورت تخریب اضافه بنا، باتوجهبه موقعیت ملک، رأی به اخذ جریمه صادر کند.
ساختمان هایی که اضافه بنای آن در حوزه اراضی تجاری صنعتی و اداری باشد.
۱-کمیسیون ماده ۱۰۰ میتواند در صورت عدم ضرورت تخریب اضافه بنا، باتوجهبه موقعیت ملک، رأی به اخذ جریمه صادر کند.
۲-اگر ذینفع از پرداخت جریمه خودداری کند، شهرداری مکلف است مجدداً پرونده را به همان کمیسیون ارجاع دهد و تقاضای صدور رأی تخریب را بنماید.
اگر ساختمان بدون پروانه احداث شده باشد و اصول شهرسازی در آن رعایت نشده باشد:
- کمیسیون می تواند با اخذ جریمهای معادل یکدهم یا یکپنجم ارزش ساختمان، اجازه صدور برگپایان کار را به شهرداری بدهد.
اگر ساختمان فاقد پارکینگ باشد یا پارکینگ آن غیرقابل استفاده و غیر قابل اصاح باشد:
۱-کمیسیون میتواند باتوجهبه موقعیت محلی و نوع استفاده از فضای پارکینگ، به اخذ جریمهای معادل حداقل یک برابر و حداکثر دوبرابر ارزش معاملاتی ساختمان برای هر مترمربع فضای از بین رفته پارکینگ، رأی صادر نماید.
ضرورت نقش وکیل منخصص انون شهرداری ها در کمسیون ماده ۱۰۰
نقش وکیل متخصص در قانون شهرداریها و بهخصوص در کمیسیون ماده ۱۰۰ میتواند تأثیرات قابل توجهی در فرآیند رسیدگی و دفاع از حقوق موکل داشته باشد. وکیل متخصص با آگاهی از قوانین و مقررات شهرداری، میتواند در مراحل مختلف پرونده تأثیرات مثبت زیادی داشته باشد. در اینجا به برخی از تأثیرات و نقشهای مهم وکیل متخصص در کمیسیون ماده ۱۰۰ اشاره میکنیم:
- مشاوره و تحلیل دقیق پرونده
وکیل متخصص میتواند به مالک یا متخلف کمک کند تا پرونده خود را بهطور دقیق بررسی کرده و از تحلیل و مشاورههای حرفهای بهرهمند شود. با توجه به آگاهی از قوانین و مقررات مرتبط با شهرداری و کمیسیون ماده ۱۰۰، وکیل میتواند تشخیص دهد که آیا تخلف بهدرستی ثبت شده است یا نه و آیا مستندات کافی برای دفاع وجود دارد یا خیر.
- ارائه دفاعیات و مستندات
یکی از مهمترین وظایف وکیل متخصص، آماده کردن دفاعیات حقوقی و مستندات لازم است. اگر صاحب ملک اعتقاد داشته باشد که تخلفی مرتکب نشده یا تخلف بهدرستی ارزیابی نشده است، وکیل میتواند بهطور حرفهای دفاع کند. این دفاعیات ممکن است شامل ارائه مدارک جدید، گواهینامهها، نقشههای اصلاحشده، نظرات کارشناسان و دلایل قانونی باشد.
- کاهش یا لغو جریمه
وکیل متخصص میتواند با ارائه دلایل معتبر و با استناد به قوانین و مقررات شهرداری، تلاش کند تا جریمه تخلفات به حداقل برسد یا حتی در برخی موارد، حکم جریمه را بهطور کامل لغو کند. وکیل با استفاده از تجربه خود در روند کمیسیون ماده ۱۰۰، میتواند مذاکره کند یا برای اعمال تخفیف در میزان جریمه و زمان اجرای آن درخواست کند.
- اعتراض به حکم صادره
اگر حکم کمیسیون ماده ۱۰۰ صادر شود و موکل نسبت به آن اعتراض داشته باشد، وکیل متخصص میتواند اعتراض قانونی به رای صادره را مطرح کند و برای تجدید نظر یا درخواست بررسی دوباره رای اقدام نماید. این اعتراضات میتواند بهویژه در مواردی که رای به نفع مالک صادر نشده یا بهطور ناعادلانه جریمه شده، مفید واقع شود.
- مدیریت فرآیند اجرایی
در صورتی که حکم کمیسیون ماده ۱۰۰ به تخریب یا اصلاح ساختمان مرتبط باشد، وکیل متخصص میتواند در مدیریت فرآیند اجرایی به موکل کمک کند. این کمک شامل بررسی قانونی بودن حکم، درخواست مهلت بیشتر برای تکمیل اصلاحات، یا حتی بررسی امکان توقف حکم اجرایی بهصورت موقت میشود.
نحوه اعتراض به رای کمیسیون ماده ۱۰۰شهرداری در دیوان عدالت اداری
برای اعتراض به رای کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری در دیوان عدالت اداری، مراحل زیر را میتوانید طی کنید
اگررأی صادره از کمیسیون ماده صد شهرداری ها قطعی باشد برای اعتراض به این رأی باید با تنظیم دادخواست اعتراض دردیوان عدالت اداری صورت گیرد ومهلت ثبت این اعتراض سه ماه از تاریخ ابلاغ رأی قطعی کمیسیون ماده صد شهرداری می باشد.
ثبت اعتراض در دیوان عدالت اداری: پس از تهیه نامه و مستندات، باید اعتراض خود را به دیوان عدالت اداری ارسال کنید. این اعتراض باید در قالب دادخواست نوشته شود و به یکی از شعب دیوان عدالت اداری در محل سکونت شما تحویل داده شود.
پرداخت هزینه دادرسی: برای ثبت اعتراض در دیوان عدالت اداری، ممکن است نیاز به پرداخت هزینه دادرسی باشد. این هزینه بسته به نوع پرونده و تصمیمات خاص، متفاوت خواهد بود.
برای انجام این مراحل، ممکن است مشاوره حقوقی از یک وکیل متخصص در امور شهرداریها مفید باشد تا روند اعتراض بهدرستی انجام شود.
مراجعه به دیوان عدالت اداری: پس از ثبت اعتراض، پرونده شما به شعبه مربوطه دیوان عدالت اداری ارسال میشود. شعبه دیوان عدالت اداری پس از بررسی مدارک و مستندات ارائه شده، تصمیم نهایی را در مورد پرونده شما اتخاذ میکند. این تصمیم ممکن است یکی از موارد زیر باشد:

تایید رای کمیسیون ماده ۱۰۰
نقض یا ابطال رای کمیسیون ماده ۱۰۰
صدور دستور به اصلاح رای کمیسیون
مراجعه به جلسه رسیدگی: در صورتی که دیوان عدالت اداری تصمیم به برگزاری جلسه رسیدگی بگیرد، شما باید در جلسه حضور پیدا کنید. در این جلسه، ممکن است فرصت داشته باشید که دفاعیات خود را به صورت شفاهی یا کتبی ارائه دهید. این جلسات معمولاً برای بررسی جوانب مختلف پرونده و استماع نظرات طرفین برگزار میشوند.
تصمیم دیوان و ابلاغ رای: پس از بررسیهای لازم، دیوان عدالت اداری رای خود را صادر خواهد کرد. این رای به شما ابلاغ میشود. اگر رای دیوان به نفع شما باشد، رای کمیسیون ماده ۱۰۰ نقض خواهد شد. در غیر این صورت، رای دیوان ممکن است به تایید یا اصلاح رای کمیسیون ماده ۱۰۰ منجر شود.
اعتراض به رای دیوان: در صورتی که شما از رای دیوان عدالت اداری راضی نباشید، این امکان وجود دارد که به رای صادره اعتراض کنید. اعتراض به رای دیوان عدالت اداری در هیئت عمومی دیوان عدالت اداری قابل بررسی است. برای این منظور، باید درخواست تجدیدنظر را به دیوان عدالت اداری ارائه دهید.
اجرا و پیگیری حکم: در صورتی که دیوان عدالت اداری حکم به نقض یا اصلاح رای کمیسیون ماده ۱۰۰ دهد، شهرداری موظف به اجرای آن خواهد بود. در این مرحله، شما باید پیگیر اجرای حکم و اصلاح وضعیت خود باشید. همچنین اگر شهرداری از اجرای حکم امتناع کند، شما میتوانید از دیوان درخواست اقدام قانونی برای اجرای حکم نمایید.
متن کامل ماده ۱۰۰ قانون شهرداری ها
ماده ۱۰۰ قانون شهرداری
(الحاقی ۱۳۴۵/۱۱/۲۷)- مالکین اراضی و املاک واقع در محدوده شهر یا حریم آن باید قبل از هر اقدام عمرانی یا تفکیک اراضی و شروع ساختمان از شهرداری پروانه اخذ نمایند.
شهرداری میتواند از عملیات ساختمانی ساختانهای بدون پروانه یا مخالف مفاد پروانه به وسیله مامورین خود اعم از آنکه ساختمان در زمین محصور یا غیر محصور واقع باشد جلوگیری نماید.
تبصره ۱ (اصلاحی ۱۳۵۲/۰۵/۱۷)- در موارد مذکور فوق که از لحاظ اصول شهرسازی یا فنی یا بهداشتی قلع تاسیسات و بناهای خلاف مشخصات مندرج در پروانه ضرورت داشته باشد یا بدون پروانه شهرداری ساختمان احداث یا شروع باحداث شده باشد به تقاضای شهرداری موضوع در کمیسیونهایی مرکب از نماینده وزارت کشور به انتخاب وزیر کشور و یکی از قضات دادگستری به انتخاب وزیر دادگستری و یکی از اعضای انجمن شهر به انتخاب انجمن مطرح میشود کمیسیون پس از وصول پرونده به ذینفع اعلام مینماید که ظرف ده روز توضیحات خود را کتباً ارسال دارد پس از انقضاء مدت مذکورکمیسیون مکلف است موضوع را با حضور نماینده شهرداری که بدون حق رای برای ادای توضیح شرکت میکند ظرف مدت یکماه تصمیم مقتضی برحسب مورد اتخاذ کند در مواردی که شهرداری از ادامه ساختمان بدون پروانه یا مخالف مفاد پروانه جلوگیری میکند مکلف است حداکثر ظرف یکهفته از تاریخ جلوگیری موضوع را در کمیسیون مذکور مطرح نماید در غیر این صورت کمیسیون بتقاضای ذینفع به موضوع رسیدگی خواهد کرد.
در صورتی که تصمیم کمیسیون بر قلع تمام یا قسمتی از بنا باشد مهلت مناسبی که نباید از دو ماه تجاوز کند تعیین مینماید.
شهرداری مکلف است تصمیم مزبور را به مالک ابلاغ کند. هر گاه مالک در مهلت مقرر اقدام به قلع بنا ننماید شهرداری راساً اقدام کرده و هزینه آن را طبق مقررات آییننامه اجرای وصول عوارض از مالک دریافت خواهد نمود.
تبصره ۲ (اصلاحی ۱۳۵۸/۰۶/۲۷)- در مورد اضافه بنا زائد بر مساحت زیر بنای مندرج در پروانه ساختمانی واقع در حوزه استفاده از اراضی مسکونی کمیسیون میتواند در صورت عدم ضرورت قلع اضافه بنا با [به] توجه به موقعیت ملک از نظر مکانی (در بر خیابان های اصلی یا خیابانهای فرعی و یا کوچه بن باز یا بن بست) رای باخذ جریمه ای که متناسب با نوع استفاده از فضای ایجاد شده و نوع ساختمان از نظر مصالح مصرفی باشد تعیین و شهرداری مکلف است براساس آن نسبت بوصول جریمه اقدام نماید. (جریمه نباید از حداقل یک دوم کمتر و از سه برابر ارزش معاملاتی ساختمان برای هر مترمربع بنای اضافی بیشتر باشد) در صورتی که ذینفع از پرداخت جریمه خود داری نمود شهرداری مکلف است مجدداً پرونده را به همان کمیسیون ارجاع و تقاضای صدور رای تخریب را بنماید. کمیسیون در این مورد نسبت به صدور رای تخریب اقدام خواهد نمود.
تبصره ۳ (اصلاحی ۱۳۵۸/۰۶/۲۷)- در مورد اضافه بنا زائد بر مساحت مندرج در پروانه ساختمانی واقع در حوزه استفاده از اراضی تجارتی و صنعتی و اداری کمیسیون میتواند در صورت عدم ضرورت قلع اضافه بنا با توجه به موقعیت ملک از نظر مکانی (در بر خیابانهای اصلی یا خیابانهای فرعی و یا کوچه بن باز یا بن بست) رای باخذ جریمه ای که متناسب با نوع استفاده از فضای ایجاد شده و نوع ساختمان از نظر مصالح مصرفی باشد تعیین و شهرداری مکلف است براساس آن نسبت بوصول جریمه اقدام نماید (جریمه نباید از حداقل دو برابر کمتر و از چهار برابر ارزش معاملاتی ساختمان برای هر متر مربع بنای اضافی ایجاد شده بیشتر باشد) در صورتی که ذینفع از پرداخت جریمه خود داری نمود شهرداری مکلف است مجدداً پرو نده را به همان کمیسیون ارجاع و تقاضای صدور رای تخریب را بنماید.
کمیسیون در این مورد نسبت به صدور رای تخریب اقدام خواهد نمود.
تبصره ۴ (اصلاحی ۱۳۵۸/۰۶/۲۷)- در مورد احداث بنای بدون پروانه در حوزه استفاده از اراضی مربوطه در صورتی که اصول فنی و بهداشتی و شهرسازی رعایت شده باشد کمیسیون میتواند با صدور رای بر اخذ جریمه بازاء هر متر مربع بنای بدون مجوز یک دهم ارزش معاملاتی ساختمان یا یک پنجم ارزش سرقفلی ساختمان، در صورتی که ساختمان ارزش دریافت سرقفلی داشته باشد، هرکدام که مبلغ آن بیشتر است از ذینفع، بلا مانع بودن صدور برگ پایان ساختمان را بشهرداری اعلام نماید. اضافه بنا زائد بر تراکم مجاز براساس مفاد تبصره های ۲ و ۳ عمل خواهد شد.
تبصره ۵ (اصلاحی ۱۳۵۸/۰۶/۲۷)- در مورد عدم احداث پارکینگ و یا غیر قابل استفاده بودن آن و عدم امکان اصلاح آن کمیسیون میتواند با توجه به موقعیت محلی و نوع استفاده از فضای پارکینگ رای باخذ جریمه ای که حداقل یک برابر و حداکثر دو برابر ارزش معاملاتی ساختمان برای هر متر مربع فضای از بین رفته پارکینگ باشد صادر نماید (مساحت هر پارکینگ با احتساب گردش ۲۵ متر مربع میباشد) شهرداری مکلف باخذ جریمه تعیین شده و صدور برگ پایان ساختمان میباشد.
تبصره ۶ (اصلاحی ۱۳۵۸/۰۶/۲۷)- در مورد تجاوز به معابر شهر، مالکین موظف هستند در هنگام نوسازی براساس پروانه ساختمان و طرحهای مصوب رعایت برهای اصلاحی را بنمایند. در صورتی که بر خلاف پروانه و یا بدون پروانه تجاوزی در اینمورد انجام گیرد شهرداری مکلف است از ادامه عملیات جلوگیری و پرونده امر را به کمیسیون ارسال نماید. در سایر موارد تخلف مانند عدم استحکام بنا، عدم رعایت اصول فنی و بهداشتی و شهرسازی در ساختمان رسیدگی به موضوع در صلاحیت کمیسیونهای ماده صد است.
تبصره ۷ (اصلاحی ۱۳۵۸/۰۶/۲۷)- مهندسان ناظر ساختمانی مکلفند نسبت به عملیات اجرایی ساختمانی که به مسئولیت آنها احداث میگردد از لحاظ انطباق ساختمان با مشخصات مندرج در پروانه و نقشه ها و محاسبات فنی ضمیمه آن مستمراً نظارت کرده و در پایان کار مطابقت ساختمان با پروانه و نقشه و محاسبات فنی را گواهی نمایند. هرگاه مهندس ناظربر خلاف گواهی نماید و یا تخلف را به موقع بشهرداری اعلام نکند و موضوع منتهی بطرح در کمیسیون مندرج در تبصره یک ماده صد قانون شهرداری و صدور رای بر جریمه یا تخریب ساختمان گردد شهرداری مکلف است مراتب را به نظام معماری و ساختمانی منعکس نماید. شورای انتظامی نظام مذکور موظف است مهندس ناظر را در صورت ثبوت تقصیر برابر قانون نظام معماری و ساختمانی حسب مورد با توجه به اهمیت موضوع به ۶ ماه تا سه سال محرومیت از کار و در صورتی که مجدداً مرتکب تخلف شود که منجر به صدور رای تخریب به وسیله کمیسیون ماده صد گردد به حداکثر مجازات محکوم کند. مراتب محکومیت از طرف شورای انتظامی نظام معماری و ساختمانی در پروانه اشتغال درج و در یکی از جرائد کثیر الانتشار اعلام میگردد. شهرداری مکلف است تا صدور رای محکومیت بمحض وقوف از تخلف مهندس ناظر و ارسال پرونده کمیسیون ماده صد به مدت حداکثر ۶ ماه از اخذ گواهی امضا مهندس ناظر مربوطه برای ساختمان جهت پروانه ساختمان شهرداری خود داری نماید. ماموران شهرداری نیز مکلفند در مورد ساختانها نظارت نمایند و هر گاه از موارد تخلف در پروانه به موقع جلوگیری نکنند و یا در مورد صدور گواهی انطباق ساختمان با پروانه مرتکب تقصیری شوند طبق مقررات قانونی به تخلف آنان رسیدگی میشود و در صورتی که عمل ارتکابی مهندسان ناظر و ماموران شهرداری واجد جنبه جزایی هم باشد از این جهت نیز نیز قابل تعقیب خواهند بود.
در مواردی که شهرداری مکلف به جلوگیری از عملیات ساختمانی است و دستور شهرداری اجرا نشود میتواند با استفاده از ماموران اجراییات و در صورت لزوم ماموران انتظامی برای متوقف ساختن عملیات ساختمانی اقدام نماید.
تبصره ۸ (اصلاحی ۱۳۵۸/۰۶/۲۷)- دفاتر اسناد رسمی مکلفند قبل از انجام معامله قطعی در مورد ساختانها گواهی پایان ساختمان در مورد ساختانهای نا تمام گواهی عدم خلاف تا تاریخ انجام معامله را که توسط شهرداری صادر شده باشد ملاحظه و مراتب را در سند قید نمایند.
در مورد ساختانهائی که قبل از تصویب قانون ۶ تبصره الحاقی به ماده صد قانون شهرداریها (۱۳۵۵/۱۱/۲۴) معامله انجام گرفته و از ید مالک اولیه خارج شده باشد در صورتی که مورد معامله کل پلاک را شامل نگردد گواهی عدم خلاف یا برگ پایان ساختمان الزامی نبوده و با ثبت و تصریح آن در سند انجام معامله بلا مانع میباشد.
در مورد ساختانهائی که قبل از تاریخ تصویب نقشه جامع شهر ایجاد شده در صورتی که اضافه بناء جدیدی حادث نگردیده باشد و مدارک و اسناد نشان دهنده ایجاد بنا قبل از سال تصویب طرح جامع شهر باشد با ثبت و تصریح مراتب فوق در سند مالکیت انجام معامله بلا مانع میباشد.
تبصره ۹ (الحاقی ۱۳۵۸/۰۶/۲۷)- ساختانهائی که پروانه ساختمان آنها قبل از تاریخ تصویب نقشه جامع شهر صادر شده است از شمول تبصره ۱ ماده صد قانون شهرداری معاف میباشند.
تبصره ۱۰ (الحاقی ۱۳۵۸/۰۶/۲۷)- در مورد آراء صادره از کمیسیون ماده صد قانون شهرداری هرگاه شهرداری یا مالک یا قائم مقام او از تاریخ ابلاغ رای ظرف مدت ده روز نسبت به آن رای اعتراض نماید، مرجع رسیدگی باین اعتراض کمیسیون دیگر ماده صد خواهد بود که اعضای آن غیر از افرادی میباشند که در صدور رای قبلی شرکت داشته اند. رای این کمیسیون قطعی است.
تبصره ۱۱ (الحاقی ۱۳۵۸/۰۶/۲۷)- آییننامه ارزش معاملاتی ساختمان پس از تهیه توسط شهرداری و تصویب انجمن شهر در مورد اخذ جرائم قابل اجراست. و این ارزش معاملاتی سالی یکبار قابل تجدید نظر خواهد بود.
۱.صلاحیت کمیسیون ماده۱۰۰ قانون شهرداری :
الف. صلاحیت ذاتی
کمیسیون ماده ۱۰۰، از مراجع اداری شبه قضائی بوده که صلاحیت ذاتی رسیدگی به انواع تخلفات ساختمانی در شهر ها را دارا میباشد ؛ کمیسیون ماده ۱۰۰ مرجعی بی طرف است که بین شهرداری و ذینفع قضاوت می کند و مرجعی شبه قضایی محسوب می شود.
ب. صلاحیت محلی
درکمیسیون ماده ۱۰۰ قانون شهرداری، صراحتا به دو نوع صلاحیت محلی اشاره نموده است. این صلاحیت ها عبارتند از رسیدگی به کلیه تخلفات ساختمانی واقع در محدوده شهر و نیز تخلفات ساختمانی حریم شهر، روستا و شهرک.
۲- اعضای کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری
اعضاکمیسیون ماده صد قانون شهرداری ها عبارتند از نماینده وزارت کشور به انتخاب وزیر کشور، یکی از قضات دادگستری به انتخاب وزیر دادگستری به عنوان عضو قضایی کمیسیون و یکی از اعضای انجمن شورای اسلامی شهر به انتخاب انجمن شورا.
۳.مصادیق تخلف در صلاحیت ذاتی کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری
الف. احداث بنای بدون پروانه (مجوز):
بر اساس ماده۱۰۰ قانون شهرداری مالکان زمین ها و املاکی که در محدوده شهر یا حریم آن واقع شده اند باید قبل از هر اقدامی برای ساخت و ساز یا تفکیک از شهرداری پروانه بگیرند. در صورتی که بنایی بدون گرفتن مجوز ساخت از شهرداری دست به ساخت و ساز بزند رایی که کمیسیون ماده۱۰۰ قانون شهرداری صادر می کند به دو حالت ذیل خواهد بود:
اگر ساخت و ساز بدون رعایت اصول فنی و بهداشتی و شهرسازی باشد و بر اثر عدم رعایت این اصول، قلع بنا یا تاسیسات ضرورت داشته باشد کمیسیون مکلف است حکم به تخریب بنا بدهد.
اگر ساخت و ساز بدون گرفتن مجوز از شهرداری باشد ولی اصول فنی و بهداشتی شهرسازی در آن رعایت شده باشدکمیسیون ماده۱۰۰ قانون شهرداری می تواند حکم به تخریب یا پرداخت جریمه صادر کند. چنان چه حکم به پرداخت جریمه صادر شود میزان جریمه با توجه به متراژ بنایی است که بدون مجوز ساخته شده است. در این حالت به ازای هر مترمربع بنای بدون مجوز، یک دهم ارزش معاملاتی ساختمان جریمه دریافت می شود. بعد از پرداختن جریمه شهرداری و نیز عوارض قانونی برگ پایان کار ساختمان صادر می شود.
ب: تخلف تراکم اضافی
مساحت زیر بنای هر ساختمان در پروانه ی ساخت آن ذکر می شود حال اگر زائد بر مساحت زیر بنای مندرج در پروانه ی ساختمان اضافه بنا وجود داشته باشد گفته می شود شخص مرتکب تخلف تراکم اضافی شده است. کمیسیون ماده ۱۰۰ قانون شهرداری در این خصوص می تواند دو نوع حکم صادر کند: تخریب، جریمه.
چنان چه در ساخت ساختمان اصول فنی شهرسازی و بهداشتی رعایت نشده باشد یا این که کمیسیون در ابتدا حکم به پرداخت جریمه صادر کند ولی این جریمه پرداخت نشود کمیسیون حکم تخریب بنای اضافی را صادر خواهد نمود. چنان چه قلع بنا ضرورت نداشته باشد کمیسیون حکم به پرداخت جریمه صادر خواهد کرد. عواملی در صدور رای کمیسیون به اخذ جریمه موثر هستند که شامل نوع استفاده از فضای ایجاد شده و نوع ساختمان از نظر مصالح است.
موقعیت ملک از نظر مکانی نیز از این حیث مورد بررسی قرار می گیرد که در خیابان اصلی، خیابان فرعی، کوچه بن باز یا کوچه بن بست قرار دارد.
ج: کسر پارکینگ
در برخی موارد با توجه به مشخصات پروانه و هم چنین نقشه ها و ضوابط شهرداری احداث پارکینگ ضروری است. حال اگر سازنده ساختمان بدون توجه به این ضوابط پارکینگ نسازد یا این که ساخت پارکینگ بدون رعایت اصول فنی شهرسازی و بهداشتی باشد سازنده مرتکب تخلف شده است. در این موارد اگر امکان اصلاح این تخلف وجود داشته باشد (پارکینگ ساخته نشده باشد ولی امکان ساخت مجدد آن وجود داشته باشد) حکم به اصلاح آن صادر خواهد شد.
چنان چه امکان اصلاح وجود نداشته باشد حکم به پرداخت جریمه ای که حداقل یک برابر و حداکثر دو برابر ارزش معاملاتی ساختمان برای هر متر مربع فضای از بین رفته ی پارکینگ باشد، صادر خواهد شد. در صورتی که پارکینگ بدون رعایت اصول شهرسازی، فنی و بهداشتی احداث شده باشد کمیسیون موظف است حکم به تخریب آن صادر کند. شایان ذکر است در صورت عدم احداث پارکینگ یا عدم امکان اصلاح و استفاده از آن، کمیسیون ماده ۱۰۰ تنها می تواند جریمه نماید و صدور حکم به تامین پارکینگ خارج از صلاحیت کمیسیون است.
د: تجاوز به معابر
تجاوز به معابر شهر ممکن است در اثر طرح های توسعه شهری و در نتیجه عقب نشینی ملک باشد و یا ناشی از تجاوز به معابر به صورت علی الراس صورت پذیرد.
در واقع شخصی که تحت عنوان تجاوز به معابر شهرمتخلف شناخته می شود، ابتدا به ساکن مالک است و حقیقتا تجاوزی به ملک دیگری انجام نداده و در واقع به ملک سابق خود تجاوز کرده است اما بر اثر گذشت زمان ملک مزبور تماما یا بعضا در طرح های مصوب شهرداری و مراجع مربوطه واقع شده است.
ADL724.COM
DAD724.COM
VAKIL724.COM
چنین طرح هایی فوری و ضرب الاجلی است که دولت با پرداخت ارزش ملک به مالک و خراب کردن آن طرح خود را اجرا می کند یا این که مهم و فوری نیست ولی حتما باید انجام گیرد. حال اگر مالک ملک قصد نوسازی یا تجدید بنا را دارد باید بر اساس چنین طرحی ساخت و ساز کند و اگر خلاف آن ساخت و ساز کند بدون علم به این که ملک مزبور تماما یا بعضا مشمول تخلف تجاوز به معابر می شود شهرداری مکلف است از ادامه عملیات جلوگیری و در کمیسیون طرح دعوا کند.
و: تغییر کاربری
یکی از اختلافات رایج بین مردم با شهرداری، نحوه استفاده از اماکن به خصوص تغییر کاربری ساختمان به تجاری یا اداری و در مفهوم دقیق تر تغییر نوع استفاده از ساختمان است.
در واقع، شهرداری در شهرهایی که نقشه جامع شهری تهیه شده مکلف است طبق این نقشه در پروانه ی ساختمانی نوع استفاده از ساختمان را قید کند. چنان چه بر خلاف آنچه به عنوان نوع استفاده در پروانه و مجوز ساخت ذکر شده، مالک منطقه ی غیر تجاری را محل کسب، پیشه و تجارت کند شهرداری این موضوع را در کمیسیون ماده۱۰۰ قانون شهرداری مطرح می کند و کمیسیون پس از محرز شدن تخلف، در مهلت مناسب در مورد تعطیلی محل تصمیم می گیرد. اجرای این تصمیم با ماموران شهرداری است.
اعتراض نسبت به آرای کمیسیون ماده۱۰۰ قانون شهرداری در دیوان عدالت اداری
هر کسی حق دارد تقاضا نماید تا محکومیت وی در یک مرجع رسیدگی بالاتر مورد رسیدگی مجدد قرار گیرد. دو مرحله ای بودن رسیدگی به منظور حفظ حقوق شهروندی در تمام مراجع قضایی و شبه قضایی رعایت گردیده که از آن جمله کمیسیون ماده صد قانون شهرداری به عنوان مرجع شبه قضایی رسیدگی به تخلفات ساختمانی می باشد که تحت عنوان پژوهش خواهی یا تجدید نظرخواهی اصطلاحی به عنوان مرجع عالی قرار نمی گیرد. اعتراض به آرای کمیسیون ماده صد در کمیسیون های ماده صد را از جنبه های مختلفی می توان مورد بررسی قرار داد: اعتراض در کمیسیون دیگر ماده صد تحت عنوان اصطلاحی “کمیسیون تجدیدنظر” ، اعتراض به آرای غیابی کمیسیون ماده صد به عنوان “واخواهی” و “اعاده دادرسی”.
۱.تجدیدنظر
طبق نص ماده صد قانون شهرداری ها و تبصره های آن کمیسیون ماده صد، به کمیسیون های بدوی بدوی و تجدیدنظر تقسیم نشدهاست. در واقع، هر کمیسیونی که اعتراض به رای کمیسیون بدوی به آن ارجاع گردیده است “کمیسیون بدوی” و هر کمیسیونی که اعتراض به رای کمیسیون بدوی به آن ارجاع گردد “کمیسیون تجدیدنظر” نامیده می شود. تعداد اعضای این دو کمیسیون با یکدیگر برابر می باشد و از نظر اعضا، پس از اعتراض به رای صادره کمیسیون مرحله اول، کمیسیون دوم با اعضایی که غیر از اعضای کمیسیون مرحله اول باشند تشکیل می شود. به عبارت دیگر، یک کمیسیون می تواند همزمان مرجع بدوی رسیدگی به تخلفات و نیز مرجع تجدیدنظر نسبت به آرای کمیسیون دیگر باشد.
در مورد آرا صادره از کمیسیون ماده صد، باید از تاریخ ابلاغ رای، ظرف مدت ده روز نسبت به آن رای اعتراض نمود. مهلت رسیدگی در ماده صد قانون شهرداری راجع به مرجع رسیدگی بدوی یک ماه تعیین شده اما برای اتخاذ تصمیم توسط مرجع تجدیدنظر مهلتی مشخص نشده که از نواقص ماده صد قانون شهرداری است.
۲- واخواهی
با وحدت ملاک از ماده ۳۰ ق.آدم، حکم کمیسیون ماده صد حضوری است مگر این که خوانده یا وکیل یا قائم مقام یا نماینده قانونی وی در هیچ یک از جلسات حاضر نشده و یا به طور کتبی نیز دفاع ننموده باشد و یا اخطاریه ابلاغ واقعی نشده باشد در این صورت حکم غیابی خواهد بود. با این حال، با این که منعی برای پذیرش واخواهی نسبت به آرای کمیسیون ماده صد وجود ندارد اما نه در رویه قضایی و نه در قوانین و مقررات چنین نهادی در اعتراض به آرای کمیسیون ماده صد، تجویز نشده است.
به استناد تبصره یک ماده صد، پس از وصول پرونده به ذی نفع اعلام می کند که ظرف ده روز توضیحات خود را کتبا ارسال دارد. پس از انقضا مدت مذکور کمیسیون موظف می باشد نسبت به موضوع تصمیم مقتضی بر حسب مورد اتخاذ کند. از این رو، رسیدگی در کمیسیون مربوطه غیر حضوری است اما به هیچ وجه واخواهی برای آن در نظر گرفته نشده و در صورت اعتراض، ذی نفع باید ظرف مهلت مقرر ده روز، اعتراض خود را به مرجع تجدید نظر ارائه نماید.
۳.اعاده دادرسی
اعاده دادرسی در آرای تخلفات ساختمانی در دو مرحله قابل بررسی می باشد. نخست، اعاده دادرسی نسبت به آرای کمیسیون های ماده صد و طرح مجدد موضوع در کمیسیون ماده صد و از سوی دیگر اعاده دادرسی نسبت به آرای دیوان عدالت اداری در مقام اعتراض به آرای کمیسیون های ماده صد.
الف. اعاده دادرسی در کمیسیون های ماده صد
رای قطعی کمیسیون موضوع ماده صد قانون شهرداری تا هنگاهی که از سوی مرجع ذی صلاح یعنی دیوان عدالت اداری نقض گردد، به اعتبار خود باقی است. اما اگر شهرداری اعلام نماید که موضوع تخلف که به تقاضایشهرداری در کمیسیون ماده صد مطرح و در مورد آن رای صادر شده منتفی گردیده، اجرای رای کمیسیون نیز منتفی خواهد بود. در حقیقت، در قوانین مربوطه، اعاده دادرسی نسبت به آرا کمیسیون ماده صد پیش بینی نشده است.
بنابراین تنها راه اعتراض به رای کمیسیون ماده ۱۰۰قانون شهرداری ها دیوان عدالت اداری میباشد.
دلایل نقض آرای کمیسیون ماده ۱۰۰ در دیوان عدالت اداری
۱.عدم رعایت معیار های موثر در تعیین جریمه، اصل تناسب تخلفات ساختمانی و جریمه
۲.عدم رعایت ملاک های موثر در رای تخریب
- عدم رعایت محدودیت در ضمانت اجراها
- نقض اصل مستند و مستدل بودن آرای کمیسیون ماده صد
- رعایت نکردن صلاحیت ذاتی کمیسیون ماده صد
- رعایت نکردن اصل تجدیدنظر در آرا کمیسیون
- نقض قاعده منع تعدی از خواسته
- نقض قاعده منع تشدید حکم یا مجازات نقض اصل تساوی اشخاص در برابر قانون و عدم ترجیح بلامرجح
- نقض اصل عطف به ما سبق نشدن قوانین و مقررات
- عدم رعایت مقررات ابلاغ به ذی نفع
- عدم رعایت ترکیب اعضای کمیسیون در صدور رای و نصاب لازم
- حضور اعضای کمیسیون بدوی در مرحله تجدید نظر.
اجرای آرای کمیسیون ماده صد
احکام و آرای صادره از کمیسیون ماده صد قانون شهرداری به عنوان ضمانت اجراهای تخلفات ساختمانی حصری است. این موارد عبارتند از: جریمه، تخریب، اعاده و تعطیلی. البته در عمل مشاهده شده است که برخی از کمیسیون های ماده صد حکم به الزام احداث بنا مانند احداث راه پله دسترسی مجزا صادر می کنند. در حالی که کمیسیون ماده صد در این خصوص، هیچ گونه صلاحیتی ندارد لذا عدم رعایت این موضوع از موجبات نقض رای کمیسیون خواهد بود. در واقع، در موارد شک در صلاحیت مراجع شبه قضایی اصل بر عدم صلاحیت است.
کمیسیون ماده۱۰۰ قانون شهرداری اعتراض به رای کمیسیون ماده ۱۰۰ اعتراض به رای کمیسیون ماده ۱۰۰ اعتراض به رای کمیسیون ماده ۱۰۰

