ارسال اظهارنامه قضائی توسط وکیل پایه یک دادگستری قابل انجام بوده و توصیه میگردد از ارسال خودسرانه اظهارنامه یا پاسخ به اظهارنامه قضائی اجتناب ورزید .
اظهارنامه قضایی چیست ؟
اظهارنامه قضایی یک ابزار رسمی و قانونی است که به افراد امکان می دهد پیش از طرح دعوا در دادگاه، خواسته ها یا حقوق خود را به صورت رسمی به طرف مقابل اعلام کنند.
این اقدام می تواند به حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات کمک کند و در صورت عدم پاسخ یا همکاری طرف مقابل به عنوان مستند در مراحل بعدی دادرسی مورد استفاده قرارگیرد .
بر اساس ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی هر فرد می تواند پیش از تقدیم دادخواست حق خود را از دیگری مطالبه کند مشروط بر اینکه موعد مطالبه رسیده باشد. در حال حاضر ابلاغ اظهارنامه رسمی از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی امکان پذیر است .
کاربردهای اظهارنامه قضایی:
- مطالبه حق یا وجه : به طور مثال طلبکار می تواند با ارسال اظهارنامه بدهکار را به پرداخت بدهی خود فراخواند .
- اعلام آمادگی برای انجام تعهدات : افراد می توانند از طریق اظهارنامه آمادگی خود را برای پرداخت وجه ، تسلیم مال یا سند به طرف مقابل اعلام کند
- پیش نیاز برخی دعاوی : دربرخی موارد ارسال اظهارنامه قبل از طرح دعوا الزامی است مانند عدم توافق در انتخاب داور طبق مواد ۴۵۹ و ۴۶۰ قانون آیین دادرسی مدنی ، تحویل مورد اجاره پس از پایان قرارداد بر اساس ماده ۱۳ قانون روابط موجر و مستاجر.
نحوه تنظیم اظهارنامه قضایی:
تنظیم اظهارنامه قضایی مستلزم رعایت مراحل و نکات مهم است که در ادامه به صورت مختصر و جامع ارائه می شود .
1- مشخصات اظهار کننده : شامل نام ، نام خانوادگی ، نام پدر و نشانی اقامتگاه قانونی فردی که اظهارنامه ارسال می کند
۲- مشخصات مخاطب : شامل نام ، نام خانوادگی ، نام پدر و نشانی محل سکونت فرد یا نهادی که اظهارنامه به او ارسال می شود
۳- موضوع اظهارنامه : عنوان یا خلاصه ای از خواست یا موضوع مورد نظر
۴- خلاصه اظهارات : توضیح دقیق خواسته یا موضوع مورد نظر اظهارکننده به صورت مفصل
نکته : در تنظیم اظهارنامه ، باید نکات ذیل رعایت شود :
- رعایت ادب و نزاکت
- پرهیز از اقرار به ضرر خود
- عدم نسبت دادن جرم به مخاطب بدون دلیل
روش های ارسال اظهارنامه :
ارسال اظهارنامه از دوطریق ممکن است :
- مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی : با دردست داشتن مدارک مورد نیاز اظهارنامه تنظیم و ثبت می شود
- مراجعه به وکیل دادگستری و ارسال اظهارنامه به طور مستقیم از طریق وکیل : لازم به ذکر است وکلا می توانند اظهارنامه را از طریق سامانه عدل ایران به صورت رسمی ثبت و ارسال کنند.
ضرورت حضور وکیل در ارسال اظهارنامه قضایی :
حضور وکیل در تنظیم و ارسال اظهارنامه قضایی اهمیت ویژه ای دارد . زیرا وکیل با آگاهی از قوانین ، از درج مطالبی که ممکن است به ضرر موکل تمام شود جلوگیری می کند ازطرف دیگر وکیل با تسلط بر قوانین و نگارش حقوقی از به کاربردن عبارات نامناسب یا تهدید آمیز که ممکن است موجب مسئولیت اظهارکننده شود پرهیز می کند .
نکاتی پیرامون پاسخ به اظهارنامه :
- نکته اول : قانون هیچ الزامی برای پاسخ به اظهارنامه تعیین نکرده با این حال در برخی موارد پاسخ ندادن ممکن است به ضرر مخاطب تمام شود به ویژه اگرسکوت او به عنوان تایین ضمنی یا پذیرش ادعای اظهارکننده تلقی شود
- نکته دوم : اگرچه عدم پاسخ به اظهارنامه به تنهایی موجب محکومیت نیست اما می تواند در روند دادرسی تاثیرگذار باشد در مواردی، سکوت مخاطب ممکن است به عنوان قرینه ای بر صحت ادعای اظهارکننده تلقی شود .
- نکته سوم : قانون مهلت مشخصی برای پاسخ به اظهارنامه تعیین نکرده است با این حال اظهارکننده می تواند در متن اظهارنامه مهلتی را برای دریافت پاسخ تعیین کند درصورت تعیین چنین مهلتی ، مخاطب بهتر است در آن بازه زمانی اقدام کند تا از تبعات احتمالی جلوگیری شود .
اقدامات لازم پس از ارسال اظهارنامه قضایی :
پس از ارسال اظهارنامه رسمی اقدامات بعدی به پاسخ مخاطب بستگی دارد :
- اگر مخاطب به اظهارنامه پاسخ دهد باید محتوای پاسخ را به دقت بررسی کنید درصورت نیاز می توانید با مشورت وکیل اقدامات بعدی را برنامه ریزی کنید
- درصورتی که مخاطب به اظهارنامه پاسخ ندهد یا خواسته شما را برآورده نکند می توانید با جمع آوری مدارک و مستندات لازم اقدام به طرح دعوا در دادگاه نمایید
سخن پایانی :
درنهایت با توجه به اینکه اظهارنامه ارسال شده می تواند به عنوان سند در پرونده قضایی مورد استفاده قرارگیرد لذا مشورت با وکیل می تواند به ضما رد انتخاب بهترین مسیر حقوقی کمک کند و از بروز اشتباهات احتمالی جلوگیری نماید.
میتوان از طریق دفاتر خدمات قضائی و یا سامانه خودکاربری وکیل اقدام به ارسال اظهارنامه نمود .
با مداقه در قوانین موضوعه حقوقی ایران از جمله قانون آئین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی با مبحثی به عنوان اظهارنامه مواجه می شویم که در زمره اوراق قضائی احتساب و به نوبه خویش دارای خواص و امتیازاتی بوده که می تواند در موارد خاص مدعی یا حتی مخاطب را در اثبات ادعای خویش یاری نماید؛ حالیه حسب آن به موارد لازم و جزئیات این موضوع می پردازیم:
*** اظهارنامه قضائی و کاربرد آن
قبل از ورود به ماهیت اظهارنامه و کاربرد آن بهتر است بدواً تعریف ان را مرور نمائیم:
وفق نص ماده ۱۵۶ قانون آئین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی (( هرکس می تواند قبل از تقدیم دادخواست ، حق خود را به وسیله اظهارنامه از دیگری مطالبه نماید، مشروط بر اینکه مورد مطالبه رسیده باشد ، به طور کلی هرکس حق دارد اظهاراتی را که راجع به معاملات و تعهدات خود با دیگری است و بخواهد به طور رسمی به وی برساند ضمن اینکه به طرف ابلاغ نماید ؛
اظهارنامه توسط اداره ثبت اسناد و املاک کشور یا دفاتر دادگاهها ابلاغ می شود.
تبصره : اداره ثبت اسناد و دادگاهها می توانند از ابلاغ اظهارنامه هائی که حاوی مطالب خلاف اخلاق و خارج از نزاکت باشد ، خودداری نماید))
لیکن از تعریف تقریباً جامع مذکورکه هم تعریفی از موضوع اظهارنامه است و موارد کاربردی آن نیز تبیین گردیده است ، نیازی به تشریح کاربردی آن چندان بنظرضروری نمی رسد مگر در مواردی خاص که حسب نیاز بیان خواهد شد.
واما در خصوص اظهارنامه قضائی شایان ذکر است که افراد می توانند برای حل مسالمت آمیز مسئله یا اظهار اراده خود (قبل از اقامه دعوی ) مبنی بر ایفای تعهد یا مطالبه طلب خویش و مواردی از این باب اقدام به ارسال اظهارنامه نمایند.
همچنین راجع به کاربرد اظهارنامه نیز می توان گفت که در برخی موارد ارسال اظهارنامه اختیاری و در برخی موارد اجباری است ، مثلاً زمانی که می خواهیم از شخصی طلب خویش را مطالبه یا ایفای تعهد نمائیم و طرف دیگر استنکاف می نماید ، از اظهارنامه استفاده نمائیم.
***نحوه تنظیم و ارسال اظهارنامه توسط وکیل
در جهت تنظیم موردی اظهارنامه ، هر شخصی چنانچه اطلاعات مکفی حقوقی داشته باشد اقدام به تنظیم آن نماید و در غیر ان اقتضای امر می طلبد که این امر توسط وکیل دادگستری که مسلماً یکی از تخصصات ایشان تنظیم و نگارش اوراق قضائی است صورت گیرد که تمامی جوانب قانونی اظهارنامه و مطالب مقیده در آن به نحو احسن تدوین تا به طرف مقابل ابلاغ تا آثار قانونی خود را در بر داشته باشد.
لهذا وکیل دادگستری پس از رعایت شکلی و ماهوی اظهارنامه ، آن را پس از اخذ وکالت از شخص متقاضی ، طی مراجعه به دفاتر خدمات قضائی یا از طریق کارتابل کاری خویش اقدام به ابلاغ نماید و همچنین همان وکیل دادگستری در راستای اختیارات حاصله در وکالتنامه خویش ، در خصوص نتیجه ابلاغ اظهارنامه باز از طریق دفاتر فوق یا کارتابل کاری خویش اقدام و پس از بررسی نحوه ابلاغ به مخاطب اقدامات لازم قانونی را معمول دارد.
***پاسخ به اظهارنامه
هنگامی که به مخاطب اظهارنامه ای ابلاغ می گردد ، ایشان می تواندپس از اخذ پرینت و مطالعه محتوای آن چنانچه خویش را ملزم به پاسخگویی آن بداند اقدام به تنظیم جوابیه نموده و سپس جوابیه را از طریق دفاتر خدمات قضائی به ارسال کننده پاسخگو باشد.
***هزینه ارسال اظهارنامه توسط دفاتر خدمات قضائی
راجع به هرینه های ارسال اظهارنامه باید مطلع بود که این هزینه اساساً وابسته به تعرفه سالانه یا مقطع زمانی است که از طرف قوه قضائیه در سرفصل هرینه های خدمات قضائی به دفاتر خدمات قضائی ابلاغ می گردد که متعاقب آن مسلماً حجم محتوائی اظهارنامه و همچنین ضمائم آن از حیث تعداد ، بر میزان مجموع هزینه های ارسال اظهارنامه تاثیر داشته و در کل متغیر می باشد .
***دفاتر خدمات قضائی
دفاتر خدمات قضائی حسب تعاریف قانونی و شرح وظائف محوله ، مجری انجام امورات اوراق قضائی از قبیل وصول و ثبت و … را برعهده داشته.
و در اصل نماینده دفتری تشکیلات قضائی می باشند که فلسفه تاسیس آنها در جهت آسایش عموم مراجعه کنندگان به مرجع تظلم خواهی بوده است ، لیکن چنانچه گفته شد اظهارنامه نیز جزو اوراق قضائی بوده.
خواه توسط وکیل دادگستری تنظیم گردد خواه توسط هر شخص مراجع، لذا در نهایت امر می بایست توسط دفاتر مذکور بررسی و پس از جری تشریفات قانونی از جمله ثبت به عنوان کد رهگیری به مخاطب ارسال گردد.
***عواقب عدم پاسخ به اظهارنامه
حسب موارد معنونه فوق الذکر ، علی الخصوص اهمیت ارسال اظهارنامه ، راجع به پاسخ دادن به آن نیز می توان به دو حالت اجباری یا اختیاری بودن در این مقال بحث نمود.
چرا که این امر مسلماً متاثر از فهوای اظهارنامه ارسالی یا همان ابلاغی به مخاطب می باشد که اگر وفق قوانین یا شرایط خاص و تعاملات فی مابین فرستنده و مخاطب ، ضرورتی بر پاسخ به اظهارنامه باشد.
می بایست مخاطب در فرجه لازم اقدام به ازسال پاسخ نماید چرا که در غیر آن صورت اثار عدم پاسخ متوجه شخص وی شده و ای بسا بعداً هرچه راجع به ادعای خویش در مجع صالح اصرار به اثبات نماید به لحاظ غیر مستند بودن.
ادعای وی بلاوجه تشخیص و تاب مقاومت در برابر ادعای اظهارکننده اظهارنامه را در مرجع صالح نخواهد داشت ، لذا از تشریح مذکور چنین بر می آید که اختیاری یا اجباری بودن پاسخ اظهارنامه به نسبت موضوع طرفین بستگی و قانونگذاز در این مورد اصراری مبرهن و ملزم نداشته است.
***ضرورت مشاوره با وکیل در تنظیم اظهارنامه
چنانچه در سطورات اولیه این شرح راجع به اهمیت اظهارنامه اشاره گردید، توجهاً به اینکه منشا هر اظهارنامه از حیث اکثر ، مربوط به امر حقوقی بوده .
لذا جنبه تخصصی برای خود دارد که در چنین مواردی بلحاظ همان تخصص امر معقول بر این است که یا اظهارنامه توسط وکیل دادگستری تنطیم و نگارش گردد ویا قبل از تنظیم اظهارنامه چه در مقام ادعا و چه در مقام دفاع.
حتماً مشاوره ای با احدی از وکلای مجرب دادگستری صورت ، تا آثار قانونی این مهم زاجع به موضوع خاص مطروحه جاری و ساری گردد.
در پایان امید است حسب توضیحات و مشروحات فوق البیان ، خوانندگان عزیز آشنائی لازم هرچند مختصر و نسبی.
درباره مقوله اظهارنامه و حواشی لازم به دست آورده و امور کاربردی نیز در این خصوص و این مطالب انتقال گردد.
عنوان مقاله : اظهارنامه قضایی
اظهارنامه قضایی چیست ؟
اظهارنامه قضایی یک ابزار رسمی و قانونی است که به افراد امکان می دهد پیش از طرح دعوا در دادگاه، خواسته ها یا حقوق خود را به صورت رسمی به طرف مقابل اعلام کنند.
این اقدام می تواند به حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات کمک کند و در صورت عدم پاسخ یا همکاری طرف مقابل به عنوان مستند در مراحل بعدی دادرسی مورد استفاده قرارگیرد .
بر اساس ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی هر فرد می تواند پیش از تقدیم دادخواست حق خود را از دیگری مطالبه کند مشروط بر اینکه موعد مطالبه رسیده باشد. در حال حاضر ابلاغ اظهارنامه رسمی از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی امکان پذیر است .
کاربردهای اظهارنامه قضایی:
- مطالبه حق یا وجه : به طور مثال طلبکار می تواند با ارسال اظهارنامه بدهکار را به پرداخت بدهی خود فراخواند .
- اعلام آمادگی برای انجام تعهدات : افراد می توانند از طریق اظهارنامه آمادگی خود را برای پرداخت وجه ، تسلیم مال یا سند به طرف مقابل اعلام کند
- پیش نیاز برخی دعاوی : دربرخی موارد ارسال اظهارنامه قبل از طرح دعوا الزامی است مانند عدم توافق در انتخاب داور طبق مواد ۴۵۹ و ۴۶۰ قانون آیین دادرسی مدنی ، تحویل مورد اجاره پس از پایان قرارداد بر اساس ماده ۱۳ قانون روابط موجر و مستاجر.
نحوه تنظیم اظهارنامه قضایی:
تنظیم اظهارنامه قضایی مستلزم رعایت مراحل و نکات مهم است که در ادامه به صورت مختصر و جامع ارائه می شود .
1- مشخصات اظهار کننده : شامل نام ، نام خانوادگی ، نام پدر و نشانی اقامتگاه قانونی فردی که اظهارنامه ارسال می کند
۲- مشخصات مخاطب : شامل نام ، نام خانوادگی ، نام پدر و نشانی محل سکونت فرد یا نهادی که اظهارنامه به او ارسال می شود
۳- موضوع اظهارنامه : عنوان یا خلاصه ای از خواست یا موضوع مورد نظر
۴- خلاصه اظهارات : توضیح دقیق خواسته یا موضوع مورد نظر اظهارکننده به صورت مفصل
نکته : در تنظیم اظهارنامه ، باید نکات ذیل رعایت شود :
- رعایت ادب و نزاکت
- پرهیز از اقرار به ضرر خود
- عدم نسبت دادن جرم به مخاطب بدون دلیل
روش های ارسال اظهارنامه :
ارسال اظهارنامه از دوطریق ممکن است :
- مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی : با دردست داشتن مدارک مورد نیاز اظهارنامه تنظیم و ثبت می شود
- مراجعه به وکیل دادگستری و ارسال اظهارنامه به طور مستقیم از طریق وکیل : لازم به ذکر است وکلا می توانند اظهارنامه را از طریق سامانه عدل ایران به صورت رسمی ثبت و ارسال کنند.
ضرورت حضور وکیل در ارسال اظهارنامه قضایی :
حضور وکیل در تنظیم و ارسال اظهارنامه قضایی اهمیت ویژه ای دارد . زیرا وکیل با آگاهی از قوانین ، از درج مطالبی که ممکن است به ضرر موکل تمام شود جلوگیری می کند ازطرف دیگر وکیل با تسلط بر قوانین و نگارش حقوقی از به کاربردن عبارات نامناسب یا تهدید آمیز که ممکن است موجب مسئولیت اظهارکننده شود پرهیز می کند .
نکاتی پیرامون پاسخ به اظهارنامه :
- نکته اول : قانون هیچ الزامی برای پاسخ به اظهارنامه تعیین نکرده با این حال در برخی موارد پاسخ ندادن ممکن است به ضرر مخاطب تمام شود به ویژه اگرسکوت او به عنوان تایین ضمنی یا پذیرش ادعای اظهارکننده تلقی شود
- نکته دوم : اگرچه عدم پاسخ به اظهارنامه به تنهایی موجب محکومیت نیست اما می تواند در روند دادرسی تاثیرگذار باشد در مواردی، سکوت مخاطب ممکن است به عنوان قرینه ای بر صحت ادعای اظهارکننده تلقی شود .
- نکته سوم : قانون مهلت مشخصی برای پاسخ به اظهارنامه تعیین نکرده است با این حال اظهارکننده می تواند در متن اظهارنامه مهلتی را برای دریافت پاسخ تعیین کند درصورت تعیین چنین مهلتی ، مخاطب بهتر است در آن بازه زمانی اقدام کند تا از تبعات احتمالی جلوگیری شود .
اقدامات لازم پس از ارسال اظهارنامه قضایی :
پس از ارسال اظهارنامه رسمی اقدامات بعدی به پاسخ مخاطب بستگی دارد :
- اگر مخاطب به اظهارنامه پاسخ دهد باید محتوای پاسخ را به دقت بررسی کنید درصورت نیاز می توانید با مشورت وکیل اقدامات بعدی را برنامه ریزی کنید
- درصورتی که مخاطب به اظهارنامه پاسخ ندهد یا خواسته شما را برآورده نکند می توانید با جمع آوری مدارک و مستندات لازم اقدام به طرح دعوا در دادگاه نمایید
سخن پایانی :
درنهایت با توجه به اینکه اظهارنامه ارسال شده می تواند به عنوان سند در پرونده قضایی مورد استفاده قرارگیرد لذا مشورت با وکیل می تواند به ضما رد انتخاب بهترین مسیر حقوقی کمک کند و از بروز اشتباهات احتمالی جلوگیری نماید.