سلب حضانت یعنی گرفتن حق نگهداری از فرزند از یکی از والدین بهدلیل عدم صلاحیت یا آسیبرسانی به مصلحت کودک.جهت رزرو وقت مشاوره با شماره ۰۹۱۲۸۳۹۴۴۸۳ تماس حاصل فرمائید.
سلب حضانت به معنای قانونی است که طی آن، دادگاه حق نگهداری و مراقبت از فرزند را از یکی از والدین بهدلیل عدم صلاحیت، سوءرفتار، یا رفتارهای زیانبار نسبت به کودک، به نفع والد دیگر یا شخص ثالثی میگیرد. هدف اصلی سلب حضانت، حفظ منافع و سلامت جسمی و روحی کودک است.
آدرس ما : تهران _ خیابان انقلاب _ نرسیده به میدان فردوسی _ کوچه نیائی _ پلاک ۷/۱ _ دفتر وکالت
مسیر از راه حمل و نقل عمومی : شما با استفاده از ایستگاه مترو ی فردوسی میتوانید آسان تر به دفتر وکالت ما تشریف بیاورید

شرایط و دلایل رایج سلب حضانت:
-
اعتیاد یا سوءمصرف مواد مخدر والد
-
خشونت یا بدرفتاری جسمی و روانی نسبت به کودک
-
ترک سرپرستی و بیتوجهی به نیازهای فرزند
-
فساد اخلاقی یا ارتکاب جرم علیه کودک یا خانواده
-
هرگونه وضعیتی که موجب خطر جدی برای سلامت و تربیت کودک شود
والد سلب حضانت شده، دیگر حق نگهداری و تصمیمگیری درباره کودک را ندارد و ممکن است حق ملاقات محدود یا مشروط به او داده شود.
سلب حضانت از مادر :
سلب حضانت از مادر زمانی اتفاق میافتد که دادگاه تشخیص دهد مادر صلاحیت لازم برای نگهداری از فرزند را ندارد و این امر به مصلحت کودک آسیب میزند.
شرایط سلب حضانت از مادر
بر اساس قوانین ایران، حضانت فرزندان تا ۷ سالگی با مادر است، اما در شرایط زیر ممکن است حضانت از او سلب شود:
- جنون یا بیماری روانی شدید که مانع از نگهداری صحیح کودک شود.
- اعتیاد به مواد مخدر، مشروبات الکلی یا قمار که سلامت کودک را تهدید کند.
- ازدواج مجدد مادر (در صورتی که دادگاه تشخیص دهد این ازدواج به مصلحت کودک نیست).
- سوءرفتار و خشونت نسبت به کودک که موجب آسیب جسمی یا روحی شود.
- فساد اخلاقی و ارتکاب جرایم که بر تربیت کودک تأثیر منفی بگذارد.
- عدم توانایی در تأمین نیازهای کودک (البته نفقه بر عهده پدر است، اما عدم توانایی مادر در نگهداری کودک میتواند موجب سلب حضانت شود).
نحوه درخواست سلب حضانت
- ارائه دادخواست به دادگاه خانواده توسط پدر یا سایر افراد ذینفع.
- ارائه مدارک و مستندات مانند شهادت شهود، گزارش پزشکی قانونی، یا سوابق کیفری.
- بررسی پرونده توسط دادگاه و صدور حکم بر اساس مصلحت کودک
سلب حضانت از پدر :
سلب حضانت به معنای محروم کردن پدر از حق نگهداری فرزند است که در موارد خاص و طبق شرایط قانونی انجام میشود. این موضوع در ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی و قانون حمایت از خانواده تنظیم شده است.
شرایط سلب حضانت از پدر:
۱. سوءرفتار یا عدم صلاحیت اخلاقی:
-
اعتیاد مضر
-
خشونت خانگی
-
فساد اخلاقی (مثل زنا یا قاچاق مواد)
۲. عدم توانایی مالی:
-
اگر پدر به عمد از تأمین مخارج فرزند خودداری کند.
۳. بیماریهای روانی یا جسمی خطرناک:
-
بیماریهای مسری جدی
-
اختلالات روانی تأیید شده توسط پزشکی قانونی
۴. سوءاستفاده از فرزند:
-
بهرهکشی اقتصادی (مثل وادار کردن به کار اجباری)
-
سوءاستفاده جنسی
مراحل قانونی سلب حضانت:
۱. تقدیم دادخواست:
-
توسط مادر، اقوام یا قیم به دادگاه خانواده
-
مدارک لازم: شواهد سوءرفتار، گواهی پزشکی، استشهاد محلی
۲. بررسی توسط دادگاه:
-
تحقیق از همسایگان و نزدیکان
-
نظر پزشکی قانونی
-
نظر کارشناس روانشناسی
۳. حکم نهایی:
-
ممکن است حضانت به مادر، جد پدری یا قیم قانونی سپرده شود.
-
پدر همچنان مکلف به پرداخت نفقه است.
نکات مهم:
پدر تا ۷ سالگی فرزند حق حضانت دارد (مگر سلب صلاحیت شود).
پس از سلب حضانت، حق ملاقات پدر (مثلاً هفتهای ۲ بار) معمولاً باقی میماند.
در صورت اصلاح رفتار، پدر میتواند درخواست بازگشت حضانت دهد.
مدارک مورد نیاز برای دادخواست:
-
گواهی عدم صلاحیت از پزشکی قانونی
-
شهادت شهود (حداقل ۲ مرد یا ۱ مرد + ۲ زن)
-
مستندات خشونت یا سوءاستفاده
نمونه رای سلب حضانت :
اینجا یک نمونه ساده و کلی از متن رای دادگاه درباره سلب حضانت پدر آوردهام. توجه کن که هر پرونده و دادگاه ممکن است جزئیات متفاوت داشته باشد و این فقط نمونهای است برای آشنایی:
رأی دادگاه
شماره پرونده: ۱۲۳۴۵۶۷
دادگاه خانواده تهران
با توجه به بررسی مدارک پرونده و گزارشهای ارائه شده، نظر به اینکه:
-
پدر (نام پدر) به دلیل اعتیاد شدید و عدم توانایی در نگهداری و مراقبت از فرزند، بارها ترک زندگی خانوادگی نموده است.
-
گزارشهای مددکاری و پزشکی نشاندهنده عدم شرایط مناسب برای حضانت فرزند میباشد.
-
مصالح و مصلحت کودک ایجاب میکند حضانت از پدر سلب و به مادر (نام مادر) واگذار شود.
لذا دادگاه با استناد به ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی، حکم به سلب حضانت فرزند از پدر و واگذاری حضانت به مادر صادر مینماید.
رأی صادره قطعی است.
قاضی دادگاه: (نام قاضی)
تاریخ: (تاریخ صدور رای)
آدرس ما : تهران _ خیابان انقلاب _ نرسیده به میدان فردوسی _ کوچه نیائی _ پلاک ۷/۱ _ دفتر وکالت
مسیر از راه حمل و نقل عمومی : شما با استفاده از ایستگاه مترو ی فردوسی میتوانید آسان تر به دفتر وکالت ما تشریف بیاورید

سن حضانت فرزند پسر :
سن حضانت فرزند پسر در قانون ایران:
بر اساس ماده ۱۱۶۹ قانون مدنی، حضانت فرزند پسر (همانند فرزند دختر) به این صورت تعیین شده است:
۱. تا ۷ سالگی:
-
حضانت با مادر است، چه پسر باشد چه دختر.
-
پدر در این دوره حق ملاقات دارد، اما حضانت به مادر سپرده میشود، مگر اینکه دادگاه خلاف مصلحت کودک تشخیص دهد.
۲. از ۷ سالگی تا سن بلوغ (۱۵ سال قمری):
-
حضانت با پدر است، مگر اینکه مادر بتواند در دادگاه ثابت کند که ماندن نزد پدر به مصلحت کودک نیست.
۳. پس از سن بلوغ (۱۵ سال قمری):
-
فرزند پسر از حالت حضانت خارج میشود.
-
خودش میتواند انتخاب کند که با کدام یک از والدین زندگی کند.
-
البته اگر یکی از والدین صلاحیت اخلاقی یا قانونی نداشته باشد، دادگاه میتواند تصمیم دیگری بگیرد.
نکته مهم:
حضانت با ولایت تفاوت دارد. حتی زمانی که حضانت با مادر است، ولیّ شرعی (معمولاً پدر) در امور مالی و حقوقی فرزند نقش دارد.
سلب حضانت از مادر در صورت ازدواج مجدد :
در نظام حقوقی ایران، مسئله سلب حضانت از مادر در صورت ازدواج مجدد بر اساس ماده ۱۱۶۹ قانون مدنی و اصلاحات بعدی آن تنظیم شده است. در اینجا توضیح دقیق شرایط و قوانین مربوط به این موضوع ارائه میشود:
ماده ۱۱۶۹ قانون مدنی (اصلاح شده در سال ۱۳۸۲):
-
حضانت فرزند تا ۷ سالگی:
-
به عهده مادر است، حتی اگر مادر ازدواج مجدد کند.
-
استثنا: اگر فساد اخلاقی یا عدم صلاحیت مادر اثبات شود، دادگاه میتواند حضانت را از او سلب کند.
-
-
حضانت فرزند بعد از ۷ سالگی:
-
به عهده پدر است، مگر اینکه مصلحت کودک خلاف آن باشد.
-
اگر پدر فوت کرده باشد یا صلاحیت نداشته باشد، مادر میتواند حضانت را عهدهدار شود، مگر اینکه ازدواج کند.
-
در صورت ازدواج مجدد مادر، حضانت به پدربزرگ پدری (جد پدری) یا فرد صالح دیگری سپرده میشود.
-
شرایط سلب حضانت از مادر پس از ازدواج مجدد:
-
سن کودک زیر ۷ سال باشد:
-
ازدواج مجدد مادر به خودی خود باعث سلب حضانت نمیشود، مگر اینکه صلاحیت او زیر سوال برود.
-
در این صورت، پدر یا ولی قهری (مانند پدربزرگ) باید در دادگاه اثبات کنند که ازدواج مادر به صلاح کودک نیست.
-
-
سن کودک بالای ۷ سال باشد:
-
با ازدواج مجدد مادر، حضانت به پدر یا جد پدری منتقل میشود.
-
اگر پدر فوت کرده یا صلاحیت نداشته باشد، دادگاه سرپرست جدید تعیین میکند.
-
نکات مهم:
-
صلاحیت مادر مهمتر از ازدواج مجدد است:
-
حتی اگر مادر ازدواج کند، در صورتی که صلاحیت اخلاقی و توانایی نگهداری از کودک را داشته باشد، ممکن است حضانت از او سلب نشود.
-
دادگاه تصمیم نهایی را بر اساس مصلحت کودک میگیرد.
-
-
حق ملاقات کودک:
-
حتی اگر حضانت از مادر سلب شود، حق ملاقات با فرزند را دارد (مگر در موارد خاص مانند خطر برای کودک).
-
-
تفاوت بین حضانت و ولایت:
-
حضانت (نگهداری روزمره کودک) ممکن است از مادر سلب شود، اما ولایت (تصمیمات مهم مالی و تربیتی) معمولاً با پدر یا جد پدری است.
-
-
تا ۷ سالگی: ازدواج مجدد مادر به تنهایی باعث سلب حضانت نمیشود، مگر عدم صلاحیت او ثابت شود.
-
بالای ۷ سال: در صورت ازدواج مجدد مادر، حضانت به پدر یا جد پدری منتقل میشود، مگر اینکه مصلحت کودک خلاف آن باشد.
-
همیشه مصلحت کودک ملاک نهایی دادگاه است
سن حضانت فرزند دختر :
در نظام حقوقی ایران، سن حضانت فرزند دختر (و پسر) بر اساس ماده ۱۱۶۹ قانون مدنی و اصلاحات بعدی آن تعیین میشود. این قانون بین دختر و پسر تفاوتی قائل نشده، اما به طور کلی، سن حضانت به شرح زیر است:
سن حضانت فرزند (دختر و پسر) در قانون ایران:
-
از بدو تولد تا ۷ سالگی:
-
حضانت با مادر است (حتی اگر ازدواج مجدد کند، مگر اینکه فساد اخلاقی یا عدم صلاحیت او ثابت شود).
-
استثنا: اگر مادر فاقد صلاحیت (مثلاً اعتیاد، بیماری روانی، فساد اخلاقی) باشد، دادگاه میتواند حضانت را به پدر یا شخص دیگری بسپارد.
-
-
از ۷ سالگی تا بلوغ (۹ سالگی برای دختران، ۱۵ سالگی برای پسران):
-
حضانت با پدر است، مگر اینکه مصلحت کودک خلاف این را ایجاب کند (مثلاً پدر صلاحیت نداشته باشد).
-
اگر مادر ازدواج مجدد کند، معمولاً حضانت به پدر یا جد پدری منتقل میشود (مگر اینکه دادگاه تشخیص دهد حضانت با مادر بهتر است).
-
-
پس از بلوغ (بالای ۹ سال برای دختران و ۱۵ سال برای پسران):
-
حضانت به معنای سنتی پایان مییابد، زیرا فرزند از نظر شرعی و قانونی بالغ محسوب میشود.
-
ولیّ و سرپرست قانونی (پدر یا جد پدری) همچنان مسئول امور مالی و مهم فرزند است تا زمانی که فرزند به سن ۱۸ سالگی برسد.
-
فرزند میتواند انتخاب کند نزد کدام یک از والدین زندگی کند (البته در عمل، دادگاه ممکن است بر اساس مصلحت او تصمیم بگیرد).
-
تفاوت حضانت دختر و پسر بعد از ۷ سالگی؟
-
قانون به طور صریح تفاوتی بین دختر و پسر در حضانت قائل نشده، اما در عمل، برخی دادگاهها ممکن است با توجه به شرایط عرفی و مصلحت کودک، دختران را بیشتر تحت حضانت مادر و پسران را تحت حضانت پدر قرار دهند (البته این یک قاعده کلی نیست و هر مورد متفاوت است).
نکات مهم درباره حضانت دختر:
ازدواج مجدد مادر:
-
اگر دختر زیر ۷ سال باشد، ازدواج مجدد مادر به خودی خود باعث سلب حضانت نمیشود.
-
اگر دختر بالای ۷ سال باشد، معمولاً حضانت به پدر منتقل میشود (مگر مصلحت کودک خلاف آن باشد).
صلاحیت والدین مهمتر از جنسیت فرزند است:
-
حتی اگر دختر بالای ۷ سال باشد، اگر پدر صلاحیت نداشته باشد (مثلاً معتاد یا خشونتگر باشد)، دادگاه میتواند حضانت را به مادر یا شخص دیگری بسپارد.
حق ملاقات:
-
اگر حضانت با یکی از والدین باشد، والد دیگر حق ملاقات منظم با فرزند را دارد (مگر در موارد خطرناک).
پس از بلوغ (۹ سالگی دختر):
-
دختر میتواند نظر خود را به دادگاه اعلام کند، اما تصمیم نهایی بر اساس مصلحت او گرفته میشود.
-
تا ۷ سالگی: حضانت دختر با مادر است (مگر عدم صلاحیت او ثابت شود).
-
۷ تا ۹ سالگی (سن بلوغ دختر): حضانت با پدر است، مگر مصلحت کودک خلاف آن باشد.
-
بالای ۹ سال: حضانت به معنای سنتی پایان مییابد، ولی سرپرستی با پدر یا جد پدری است تا ۱۸ سالگی.
توصیه: اگر مورد خاصی دارید (مثلاً اختلاف حضانت یا شرایط ویژه)، حتماً با یک وکیل خانواده مشورت کنید، چون دادگاه بر اساس صلاحیت والدین و مصلحت کودک تصمیم میگیرد
چه بیماری هایی باعث سلب حضانت می شود ؟
بیماری بهتنهایی باعث سلب حضانت نمیشود، مگر اینکه آن بیماری بهگونهای باشد که:
-
توانایی والد برای نگهداری و تربیت صحیح فرزند را سلب کند، یا
-
سلامت جسمی یا روانی کودک را به خطر بیندازد.
در ادامه فهرستی از بیماریهایی که ممکن است باعث سلب حضانت شوند، آمده است (در صورتی که دادگاه تشخیص دهد این بیماریها به مصلحت کودک آسیب میزنند):
بیماریهایی که میتوانند منجر به سلب حضانت شوند:
۱. بیماریهای روانی شدید و کنترلنشده
-
اسکیزوفرنی (روانپریشی شدید)
-
اختلال دوقطبی حاد با رفتار پرخطر
-
افسردگی شدید همراه با افکار خودکشی یا پرخاشگری
-
روانپریشی (پارانویید، توهم، هذیان) در حدی که خطرناک باشد
۲. اعتیاد به مواد مخدر یا مشروبات الکلی
-
اگر ثابت شود که والد معتاد، قادر به نگهداری صحیح از فرزند نیست یا فرزند در معرض خطر قرار دارد.
۳. بیماریهای واگیردار خطرناک و کنترلنشده
-
مانند HIV/AIDS در مراحل پیشرفته (در صورت تهدید مستقیم سلامت کودک)
-
بیماریهای پوستی شدید واگیردار، سل فعال و… (در صورت عدم درمان و تهدید به انتقال)
۴. ناتوانیهای جسمی یا ذهنی شدید
-
مانند فلج کامل، ناتوانی حرکتی شدید، یا عقبماندگی ذهنی که مانع نگهداری روزمره از کودک شود.
آدرس ما : تهران _ خیابان انقلاب _ نرسیده به میدان فردوسی _ کوچه نیائی _ پلاک ۷/۱ _ دفتر وکالت
مسیر از راه حمل و نقل عمومی : شما با استفاده از ایستگاه مترو ی فردوسی میتوانید آسان تر به دفتر وکالت ما تشریف بیاورید
جمعبندی:
-
صرف ابتلا به بیماری، باعث سلب حضانت نمیشود.
-
ملاک اصلی دادگاه، «مصلحت و سلامت کودک» است.
-
اگر بیماری قابل کنترل یا درمان باشد و خطری برای کودک نداشته باشد، معمولاً حضانت سلب نمیشود.
